Gëzuar Vitin e Ri 2011!

Kenga e Vitit te Ri


Picture from: picture book

Cfare thote kusia?

Një mbret i ri, në moshë rreth 25 vjeç, i pa martuar, e trashëgoi fronin nga i jati. Ai djalë ishte pak i çuditshëm për mbretërinë, sepse pyetjeve të tija, të pakët ishin ata që mundeshin ti përgjigjeshin! Bashkë me fronin, nën urdhërat e tij ishin edhe të gjithë ata që i kishin shërbyer me besnikëri babait të tij. Njëri nga këta ishte një këshilltar me gradën gjeneral, i vjetër në moshë, rreth të 60-tave, dhe me flokë të thinjur.
Një ditë prej ditësh, Mbreti dhe Gjenerali, kështu quhen në përrallë, ishin duke biseduar në dhomën mbretërore, rreth oxhakut sepse ishte vjeshtë dhe koha kishte filluar të ftohej. Në çengelin e oxhakut, ishte varur një kusi me ujë, e cila përdorej për të mos u tharë ajri i dhomës. Për një moment nuk po fliste asnjëri dhe dëgjohej vetëm kllu-kllu i ujit që valonte dhe tek-tuk ndonjëçik ujë që binte në zjarr, duke lëshuar atë zhurmën karakteristike të tij. Kush ka qën mbret, e di shumë mirë se ç’do të them! Befas Mbreti e pyet Gjeneralin:
- Çfarë thotë Kusia?


Gjenerali qeshi! Duke menduar se Mbreti bënte shaka, sepse nuk e kishte dëgjuar herë tjetër këtë lloj pyetje! Por Mbreti këmbënguli dhe e pyeti përsëri:
- Çfarë thotë Kusia?
Përsëri Gjenerali ja ktheu me të qeshur:
- Kusia? Çfarë do thotë? Asgjë!
- Jo! – Ja ktheu Mbreti.- Ajo thotë një gjë!
- Po çfarë do thotë Kusia?- Ju përgjigj Gjenerali me kureshtje.
- Atë dua të gjesh. – I tha Mbreti i vendosur dhe prerë.- Përndryshe nuk meriton të jesh pranë meje.

Gjenerali e kuptoi se Mbreti nuk bënte shaka, por nuk dinte si ti përgjigjej! Mbeti i shtangur dhe u ngrit rrëmbimëthi duke kërkuar leje të largohej.
- Ik. -I tha Mbreti- Ke tre ditë afat për t’a gjetur!

Gjenerali u largua, duke mos e kontrolluar fare veten! Në dalje të portës së jashtme, u përplas me Bahçevanin e pallatit. Edhe Bahçevani ishte një burrë i moshuar, pothuajse në një moshë ma Gjeneralin.
- Ej! Ku i ke sytë? Nuk shikon ku i hedh këmbët? – I foli Bahçevani.
- Ou! Më fal! Nuk e kisha mëndjen!- Ju përgjigj Gjenerali.
- Ku e kishe mëndjen?- E pyeti Bahçevani.
- Lëre mos më pyet!- I tha Gjenerali.
- Po ti fol, se mund të ndihmojmë!- I thotë Bahçevani.
- Nuk e di por… Kështu, kështu… më ndodhi! I tregon gjithë historinë me Mbretin.
- Dëgjo këtu.- I thotë Bahçevani.- Unë nuk të jap dot xhevap, por e kuptoj se kot nuk të ka thën Mbreti! Këto janë nga ato fjalët që përgjigjen e kanë në hejbe, si i thotë një fjale të urtë! Po ti mos u mërzit se në një fshat jeton një vajzë e re, e cila u kthen përgjigje këtyre pyetjeve.
- Në cilin fshat? - E pyet Gjenerali.
- Një ditë larg është prej këtej. Ajo është shumë e zgjuar. Jeton vetëm me babanë.- E sqaroi Bahçevani.

Gjenerali pasi e dëgjoj me vëmëndje, mësoi edhe fshatin ku banonte vajza e zgjuar dhe vendosi që të nesërmen në mëngjez të shkonte atje për të mësuar përgjigjen që do t'i shpëtonte kokën!
Mezi priti të gdhihej! Sapo çeli dita i hipi kalit. Ishte i veshur civil, jo me uniformën ushtarake, që të dukej sa më i thjeshtë dhe mori rrugën për në fshat. Me vehten e tij bënte llogari, se si do gjente sa më kollaj shtëpinë e vajzës! Si do hynte në bisedë! Mendonte edhe ai ndonjë pyetje të ngjashme me atë pyetjen e Mbretit. E bëri llogari që në të ngrysur të gjendej në fshatin e duhur.

Në të perënduar të diellit u gjend në fillim të fshatit të adresuar. Ai ishte një fshat në rrëzë të një mali të lartë. Aty në anë të rrugës pa një fshatar, i cili po lëronte (plugonte) tokën me qe’! Pasi e përshëndeti, Gjenerali e pyeti nëse kishte zjarr për të ndezur një cigare, ndryshe nuk kishte se si të hynte në bisedë me fshatarin.
- Edhe zjarr kemi, edhe duhan kemi!- Ju përgjigj fshatari, një burrë rreth të 50-ave, me një bujari karakteristike të një të varfëri por fisnik!
Gjenerali i zbriti kalit, e la të kulloste në ledhin e arës dhe vetë shkoi u takua me fshatarin bujar. U ulën të dy ashtu siç ishin, mbi arën e sapo lëruar dhe e drodhën nga një cigare, duke përdorur gjethet e kallirit të misrit(lëpushka), në vënd të letrës. Kështu ishte atëherë! Duke tymosur duhanin e fortë të fshatarit, Gjenerali mendonte se si do vazhdonte biseda më tej!

- Ka ndonjë Han në këtë fshat që të gdhihemi për sonte, sepse jam për rrugë të gjatë?-Pyeti Gjeneral, për të hapur muhabet.
- Han nuk kemi në fshat, por... ti mos u mërzit se e kemi një copë kasolle për miq e për shokë!- Ju përgjigj fshatari.
- Të fleminderit por... nuk dua të të bezdis se ke kalamjt e tu e familjen tënde, e më duket sikur do të vë në siklet.- Ja ktheu Gjenerali.
- Ooo ç’është ajo? Unë vetëm një vajzë të vetme kam.
Aha ! Mendoi gjenerali. Paskam goditur në personin e duhur. Për këtë u gëzua dhe e pranoi me kënaqësi ftesën e fshatarit. Kështu që kishte kohë të mendohej edhe për “Kusinë” .
- Të faleminderit shumë! -Ja ktheu përsëri gjenerali dhe u ngritë, pasi u ngritë edhe Fshatari, i cili filloj të lëshonte të dy qetë kurse parmëndën e hodhi në krah. U nisën të dy, Fshatari përpara dhe Gjenerali mbrapa.

Gjenerali e pa të arsyshme që të mos i hipte kalit por, për respekt, ta ndiqte fshatarin më këmbë dhe kalin e mori për dore! Mbasi ecën një cop herë, gjenerali e pyet:
- Do më ngresh, a të të ngre?
Fshatari u mendua një cop herë. ”Po ky dreq! Unë kam parmëndën në krah! Ky kalin e ka bosh! Çdo të thotë me këtë?” E kuptoi se ishte pyetje me tjetër kuptim, ndaj bëri sikur nuk e dëgjoi.

Vazhduan përsëri rrugën. As Gjenerali nuk këmbënguli më. Më lartë rruga kalonte përmes varrezave të fshatit! Atje ishte një varr i freskët. Gjenerali përsëri pyeti Fshatarin duke u drejtuar nga varri i freskët:
- Po ky këtu? Rron apo ka vdekur?
Përsëri Fshatari u mendua! “Ky e shikon që është varrosur! Ç’do të thotë me këtë?” Përsëri heshti, pa kthyer përgjigje. Por edhe Gjenerali nuk i tha gjë.

Gjenerali mendonte se mbase gjente ndonjë kusi në zjarr, e kështu do ishte më e lehtë të hynte në temën që kërkonte!
Mbas pak arritën tek shtëpia e Fshatarit. Fshatari i foli vajzës së tij dhe ajo doli në oborr. Ishte një vajzë rreth 20 vjeçe, me flokët zeza si pënda e korbit, të gjata që i binin deri në mes dhe e bukur në fytyrë. Fshatari i dha urdhër që të priste e nderonte mikun! Ajo menjëherë pas përshëndetjes, i mori kalin nga duart dhe duke e ftuar të hynte brënda në odën e miqëve, shkoi të rregullonte kafshën e lodhur. Duke u larguar Gjenerali vuri re se vajza çalonte pakëz.

Gjenerali hyri brënda në një dhomë të vogël me oxhak, zjarri ndezur dhe në zjarr vënë një kusi, mbi një perosti! Sa u gëzua Gjenerali kur gjeti një ambient të tillë!Pas pak erdhi edhe Fshatari dhe i uroi mirseardhjen mikut, sipas zakonit, duke i dhënë edhe dorën. Pasi u takuan,Gjenerali përsëri pyeti:
- Çfarë thotë kusia?
Fshatari përsëri bëri sikur nuk e dëgjoi, pasi nuk dinte çfarë ti përgjigjej!

Pas pak erdhi vajza e cila u pruri kafetë dhe i uroi mirseardhjen edhe mikut të sapo ardhur. Pasi pinë kafenë, Fshatari ju drejtua vajzës, tek e cila gjithmonë kishte gjetur sqarim për shumë gjëra që ai nuk i kuptonte.
- Moj bija ime! E ftova këtë mikun në shtëpi sepse është për rrugë të largët dhe më erdhi keq që nuk kishte ku të gdhinte natën!
- Po mirë bëre baba! Shtëpia për miq e për shokë është e hapur!
- Po mirë po... ky ma ka bërë tre herë borxh, e unë nuk dija si t’i përgjigjesha!
- Çfarë të tha baba?
- Po ja... e para! Kur po vinim lartë për në shtëpi ky më pyeti: ”Do më ngresh a të të ngre?” Unë nuk dija si t’i përgjigjesha e bëra sikur nuk e kuptova!
- Po mirë të ka thënë baba! Ai të ka thënë: ”Do më llafosësh a të të llafos?” Ju do kini qënë të heshtur?
- Eeee! Ashtu është. Nuk po fliste asnjëri.
Aty Gjenerali u bind se vajza vërtetë ishte e zgjuar.
- E dyta,- vazhdoi Fshatari- kur kaluam tek varri i …filanit! Prapë më pyeti: “Po ky, është gjall apo ka vdekur?”
- Po mir të ka thënë baba! Ai të ka pyetur: "Ka lënë trashëgimtar, apo është shuar fare?"
- Aaa! Nuk e kuptova moj bijë. Po do më falësh se aq ma pret kjo rradake!- I tha Fshatari së bijës.
Gjenerali tani mezi priste të dëgjonte përgjigjen e asaj që kishte marrë udhën, e që do t’i shpëtonte kokën! I hapi sy e veshë, pa folur, për të dëgjuar dialogun që bënin babë e bijë!
- E treta moj bijë! Sapo erdha këtu më pyeti: ”Çfar thotë kusia?” Unë prapë nuk dija ç’ti thosha! Flet kusia? Ndaj e lashë që të të pysja!
- Aaa! Edhe kusia fletë! Për këtë e kam fajin unë, se u mora me punë dhe nuk kam kohë!
- Po çfarë thotë kusi moj bijë?
- Kusia thotë: “Do më hedhësh ujë të ul valën, apo të shuaj zjarrin?”

Kjo nuk i kishte shkuar kurrë në mëndje Gjeneralit! Prandaj e pyeti Mbreti?! Tani u kujtua ai se për nga shkalla ishte ai që duhej të ngrihej e ti hidhte ujë kusisë!Tani gjenerali e ndiente veten të çliruar e të pa mposhtur. Ai sapo kishte mësuar një sekret që të pakët ishin ata që e dinin!
Atë natë ndëjtën deri vonë duke biseduar, hëngrën, pinë, fjetën, pa u zbuluar se “Miku”, me të cilin bisedonin ishte këshilltari kryesor i mbretit!

Kur u ngritë Gjenerali në mëngjez, vajza ju solli kafenë. Duke pirë kafe,”Miku” i thotë Fshatarit, me qëllim që ta dëgjonte vajza dhe si do përgjigjej.
- Shtëpinë të mirë e paske, por oxhaku sikur është njëçikë shtrëmbër!- ( E kishte fjalën për vajzën që ishte e zgjuar por çalote pakë! )
Vajza e kuptoi, ku e kishte muhabetin “Miku” dhe ju përgjigj në momentë:
-S’ka gjë! Dorë ustai është! Mjafton që tymi ikën drejtë!-( E kishte fjalën se mjafton që e kam kokën plotë!…)

Gjenerali e pa se ishte vërtet për t’u admiruar, e shum e zgjuar, prandaj u ngritë, u përshëndet duke i falenderuar dhe u largua për andej nga erdhi!

Të nesërmen shkoi tek pallati i mbretit, i qeshur e i gëzuar. Kur e pa kështu Mbreti e kuptoi se do kishte ndonjë lajm të mirë.
- Hë?- E pyeti, pa pritur që ti thoshte ai.- E gjete ç’thotë kusia?
- Po. E gjeta!
- E çfarë thotë kusia në zjarr?
- Kusia thotë: Do më hedhësh ujë të ul valën,apo të shuaj zjarrin?
- Kush ta tha?- E pyeti Mbreti me një mënyrë këmbëngulëse, pasi ishte i sigurtë se nuk ishte mëdja e tij!
- Vetë e gjeta!- Ja kthen Gjenerali duke u skuqur në fytyrë.
- More... Që nuk është mëndja jote, për këtë jam i sigurtë. Por thuama se tani do ta pres vërtet kokën si gënjeshtar!
- Gjenarali detyrohet t’ja tregojë të gjithë historinë si i ndodhi, që ju të dashur “kalamaj” e mësuat më lartë. Por përralla vazhdon akoma!

Mbreti shkoi ne fshatin e largët në rrëzë të malit, e gjeti vajzën e zgjuar, dhe e mori për grua. Dhe të dy rruan e trashëguan.

Gjë e gjëza (Rruga)

Të gjithë sa shkojnë,
Me këmbë e coptojnë,
Të gjithë sa vijnë,
Me këmbë e grijnë.

(rruga)

Faleminderit, Mirlind.

Gjë e gjëza (Kërpurdha)

Është porsi cadër,
Me një këmbë rri,
Fushave të gjera,
Del kur bie shi.

Ç'është a e di?

(Kërpurdha)

Falemiderit, lin2.

Ç'u mbush mali me dëborë

Ç'u mbush mali me dëborë,
Ç'u mbush deti me pamporë,
Seç u mbush e shkreta Vlorë,
Plot me krushq e me dasmorë:
S'janë krushq edhe dasmorë,
Janë Toskë-e Malësorë,
Janë Toskë-e Malësorë,
Me flamur' të kuq në dorë,
Si dhëndurë me kurorë.


Ç'u zbardhë malet, ç'u zbardhë:
Nga çdo anë seç na ardhë,
Shqipëtarët gunë-bardhë.
Seç na ardhë palë-palë,
Duke rrotulluar male
Kush me këmb' e kush me kalë,
Kush me shpejt, kush më ngadalë:
Kush i lum e kush i gjorë
Kanë zbritur mu në Vlorë,
Mu në Vlorën e lirisë,
N'atë thelb të Shqipërisë


Ç'ka që çan rrufeja retë?
Vjen 'Smaili trim me fletë,
Fluturon posi shigjetë.
Thonë, vjen përdrejt në Vlorë,
Me flamur të kuq në dorë,
Me flamurin e lirisë,
N'atë thelb të Shqipërisë:
Thonë, është vet-i-tretë,
Thonë, është vet-i-tetë,
Thonë, vet-i-njëstetetë-
Rrofsh moj Shqipëri përjetë !!

Këngë e vjetër.
Other albanian paintings: here

Nuk mund të kënaqen të gjithë...

Një burrë po shkonte në pazar me gomar. Kishte marrë edhe djalin me vehte që ti mësonte si bëhen punët. Po ecnin që të dy, babë e bir duke biseduar, dhe gomari ecte pranë tyre. Ec e ec...

Kalon një fshatar, i shikon dhe thotë:
- Po ju or budallenj, vetë lodheni në këmbë, dhe gomari ecën për qejf të vet. Po pse e keni gomarin kur nuk e përdorni?

I vjetri ndalon gomarin, hipin të dy mbi gomar dhe vazhdojnë rrugën duke biseduar. Ec e ec...

I sheh një kalimtar që thërret:
- Po ju o budallenj, qysh e lodhni kaq shumë këtë kafshë të gjorë. Pse ka fuqi ky gomar t'ju mbajë të dyve?

I vjetri ndalon gomarin, zbret nga gomari, lë djalin mbi gomar, dhe vazhdojnë rrugën duke biseduar. Ec e ec...

Kalojnë një grup fshatarësh, dhe njëri thërret:
- Shikoni këtë budallain, vetë lodhet në këmbë, kurse djalin e ri e ka hipur majë gomarit të bëjë qejf!

I vjetri ndalon përsëri gomarin dhe ndërron vendin me djalin: vetë majë gomarit, djali në rrugë pranë tyre në këmbë. Vazhdojnë rrugën duke ecur, e duke biseduar. Ec e ec...

Kalojnë një grup grash, i shikojnë dhe njëra thërret:
- Ç'është kjo punë? Turp të kesh, o burrë! Këtë djalë të gjorë e lë në këmbë e të lodhet, vetë je kapardisur mbi gomar! Turp! Turp!

I vjetri ndalon përsëri gomarin, zbret dhe i thotë djalit:
- E shikon or bir! Mundohu t'i kënaqësh të gjithë, dhe nuk do të kënaqësh asnjë! Hajde tani të mbarojmë punët, sepse erdhëm në pazar...

Origjinali: Ezop
Image from: here

Cironka e artë

Na ishte një herë një plak i varfër, por shumë i varfër ama. Ai jetonte në breg të lumit bashkë me plakën e tij grindavece. Jetonin të dy në skamje dhe në mjerim të plotë. Plaku zinte ndonjë cirua në lumë dhe plaka e gatuante.

Një ditë dimri plaku ndenji te lumi me orë të tëra, por nuk zuri gjë. Ishte ftohtë. Ai donte të kthehej në shtëpi, por kur kujtonte plakën rrinte aty me shpresë se mund të kapte diçka.
Dhe më në fund fija e vjetër e filldispanjës u lëkund dhe plaku nxitoi ta tërhiqte. Kur ç'të shihte? Një cirua i vogël, fare i vogël vazhdonte të përpëlitej në majën e grepit. Plaku e mori në dorë. Cironka kishte ca vezullime të arta. Plaku hapi torbën e tij të vjetër dhe...
-Të lutem, më hidh përsëri në lumë!


Plaku u habit.
-Kush foli?- Tha.
-Të lutem, më hidh në lumë,- tha cironka- dhe unë do të të realizoj çdo dëshirë që të kesh.
Plaku i shkretë ishte shumë zemërmirë. Ai e kuptoi se as ai e as plaka e tij s'ngopeshin dot me një cironkë aq të vogël dhe e hodhi në lumë. Në çast, cironka doli nga uji dhe i tha:
-Më thuaj një dëshirë!
-Të kisha një torbë me cironj...
Pa mbaruar plaku fjalën, torba me cironj i erdhi pranë. Plaku i mori dhe u nis në shtëpi. Në fillim plaka e shau, por pastaj natyrisht u kënaq.

Plaku se mbajti dot të fshehtën (Ah, këta pleqte e mirë!) dhe ja tregoi gjithë
historinë... Plaka lakmitare i tha:
-Pse nuk i the që cironjtë të ishin të tiganisur? Shko, thuaji!
Plaku i shkretë shkoi nëpër të ftohtë, e thirri cironkën dhe ja tha dëshirën.
Kur shkoi në shtepi, plaka kishte përfunduar gjysmen e cironkave...

Por kjo s'ishte asgjë...
Sa herë që plakes i kujtohej ndonjë gjë ajo dërgonte plakun t'ia thoshte këtë
dëshirë cironkës. Dhe plaku (Ah, i shkreti plak!...) shkonte në lumë dhe
thërriste cironkën. Dhe cironka bënte realitet dëshirën e plakës. Kështu
pleqtë u bënë zengjinë. Ata kishin shtëpi të mirë, kuaj, hyzmetqarë, ..., çdo gjë,
çdo gjë.
Aq sa plaka s'kishte më çfarë të kërkonte dhe një ditë e urdhëroi plakun:
- Shko merre cironkën tënde të qelbur dhe sille këtu!
Plakut të shkretë i therri në zemër dhe çalë-çalë u nis e shkoi në anë të lumit dhe i thirri cironkës.
Ajo doli në çast mbi ujë. Cironka ishte e artë. Edhe zemrën e kishte të artë.
-Më thuaj një dëshirë!- i tha ajo plakut si gjithmonë.
-Plaka më tha...- Plaku u gëlltit.- se ti duhet të vish me mua tani.
Pra...plaka do që ti ta lesh lumin dhe të vish me mua...
Cironka e vogël heshti. Heshti disa çaste dhe pa folur fare u krrodh thellë në
ujrat e turbullta të lumit për të mos dalë më kurrë.

Plaku u kthye në shtëpi..shtëpia s'ishte më. Në vend të saj gjeti kasollen, plakën e tij dhe të njëjtën varfëri. Ndoshta kishte kërkuar shumë...

Gruri dhe egjra

Egjra që rritej
Grunit përbri,
Nji dit' i foli
Si me kreni:

"Pa kurrfarë mundit,
Pa nji kujdes,
Un' kallx e kokraa
Bri tejet qes.

Ty me djersë t'ballit
T'vin' rreth puntortë,
E me m'mbërri mue
I ngjiat kaq t'ortë".

Ia priti gruni:
"Mos u kreno,
Se gjaja e keqe
Rritet sido."

Maçoku dhe minjtë

Tregojnë se një maçok
ish i fortë sa s'kish shok,
kur dilte të gjatonte,
asnjë mi nuk' i shpëtonte,

minjt' e gjorë desh u shuan,
ca të pakët që shpëtuan,
në vrimë rrinë të tërë
nga frika se mos i zërë,


maçi përgjon nat' e ditë,
po s'dalin nga vrima mintë,
rrinë ndënë prak.
Po për këtë shkak,

maçi, një mëngjes,
shtiret sikur vdes
dhe në një litar
nga këmbët u var,

as tundet, as flet,
mitë, me të parë,
pandejnë vërtet
se, maçokn' e kanë vrarë,

Në dhomë, guxojnë
qasen mengadale,
nga gazi këndojnë
dhe kërcejnë valle,

i vdekuri qeshi,
(u ngjall si Lazari)
dhe ra nga litari,
zuri minj sa deshi,

ata që shpëtuan
me vrap u larguan.
"Tekdo që të vini,
thosh maçi me vete,

shpëtim nukë kini
se di marifete,
di të them të rreme,
di të bëj llagëme."-

Maçi një të diel.
U lye me miell.
Minjtë këtë dhunë,
Nuk' e kupëtuan

dhe ju afruan,
një nga një u zunë.
Një mi plak me mënd,
i ditur, i vuar,

s'u qas n'atë vënd:
"Të kam kupëtuar,
dhe miell në ke
s'të bie në duar,

se të di kush je
sot s'më gënjen dot, s'më qesh
dhe thes me miell të jesh,
nuk qasem, mos ki shpresë."

Tha miu dhe iku.
Armikut, kush s'i vë besë,
shpëton nga rreziku.

Naim Frashëri
Image from: here

Një tjetr këngë për shiun

Shi, shi, laga-shi,
bjer-o bjer me furi,
jepi tokës pak freski!
ku ke qenë gjer tani?

Presin arat plot me grurë
presin pyjet plot me drurë,
presin lulet, trëndafilat,
jaseminët, karafilat,
presin rosat edhe patat
sqep-kuqet, qafëgjatat.

Dy bretkosat

Na ishte seç na ishte,
Na ishin njëherë dy bretkosa që jetonin në një pellg.
Një ditë prej ditësh pellgu ku jetonin u tha.
Bretkosat vendosën të gjenin një pellg tjetër dhe u nisën për rrugë.
Ec e ec, ec e ec...

Arritën tek një pus.
- Hajde motër, the bretkosa e parë, hajde të futemi brenda se e gjetëm vendin e ri.

Por tjetra i tha:
- Po sikur të shterrojë uji që është aty poshtë, atëhere si do të dalim jashtë?

Mësimi: gjërat nuk duhen marrë me mendjelehtësi!
Origjinali: Ezop

Image from: here

Luleborë

Tuj shëtitur n`mal e n`kodër,
tuj prek lulet t`gjith me dorë,
veç n`nji kopsht ma t`bukurin n`Shkodër,
ty të gjeta luleborë.

Je e vogël por e plotë,
ty t`kërkoj un tash sa mot,
tash sa mot un ty t`kërkoj,
veç me ty jetën ta çoj,

Eja, eja luleborë,
se me ty do thurr kuror'.
Eja, eja luleborë,
se me ty do thurr kuror'.

Pash ma t`bukrën stinë t`pranverës,
pash ma t`bukrin trandofil,
mos t'ja falesh kujt njat' erën,
se per mu vetëm ke çil.

Kur të jesh mërzitur shumë

Këtu s’do t’jem, do jem larguar,
Në tokë i tretur, si të tjerët,
Në kafenenë e preferuar,
Nuk do më shohin më kamarierët.


Dhe nëpër rrugët ku kam ecur,
S’do ndjehet kolla ime e thatë,
Mbi varrin tim do rrijë i heshtur,
Nje qiparis si murg i ngratë,

Po kur të jesh mërzitur shumë,
Në raft të librave kërkomë,
Atje i fshehur do t’jem unë,
Në ndonjë fjalë a ndonjë shkronjë,

Mjafton që librin pak ta heqësh,
Dhe unë do të zbres do të vij pas teje,
Ti si dikur me mall do të qeshësh,
Si një blerim pas një rrëkeje.

Dritëro Agolli

Kënga e Abetares

Abetare, Abetare,
Sillma diellin në dritare!

Lehtë, lehtë
e bukur, bukur,
Dora ime sa e lumtur;
Hap një faqe,
kthen një fletë,
Nëpër shkronja –
Bota vetë.


Rrjedh në fjalë plot kumbim
Gjuhë e lasht e vendit tim.

Me ty mendjen lartësoj
Me ty zemrën e gëzoj,
Bëhem zog e fluturoj.

Abetare, Abetare,
Ti je dielli në dritare.

Autori: Xhevahir Spahiu

ABETARE

Një libër kam.
Emrin a e di?
Mik me të jam,
Në shkollë dhe në shtëpi.

Me të unë flas,
njësoj si Ai,
me mësuesen në klasë,
me prindërit e mi.



Me shoqet me shokët,
me lodrat kudo janë,
me kukullat dhe robotët,
me cdo gjë që kam pranë.

Bukur më mëson,
shkronjën si ta shkruaj,
fjalën ta ndertoj,
me të sikur luaj.

Fletë pas flete,
oh sa më mëson,
quhet ABETARE,
libri i gjuhës sonë.

Autori: Dhimiter Gjoka

1 Qershori

1 Qershori ynë,
Erdhi përsëri,
Edhe më të lumtur,
Ne na gjen tani,

Të gjithë të gëzuar,
Lozim dhe këndojmë,
Rroftë Një Qershori,
Rroftë festa jonë.

Image from picturebook.com

Dhelpra dhe cjapi

Na ishte seç na ishte...

Një ditë një dhelpër ra në pus. U mundua sa u mundua por nuk doli dot. Pastaj vendosi të presë, sepse nuk dinte si të dalte. Një cjap e kishte marrë etja, dhe erdhi tek pusi për të pirë ujë. Aty pa dhelprën brenda, dhe e pyeti:
- O dhelpër, a është uji i mirë?
Dhelpra filloi ta lavdojë e ta mburrë qartësinë dhe kthjelltësinë e ujit sa s'ka më. Pastaj i tha,
- Hajde më mirë këtu poshtë, se këtu e shijon më mirë.
Cjapi zbriti poshtë, pasi e kishte marrë etja pa se nuk dilte dot nga pusi.
- Si t'ja bëjmë tani? - tha cjapi. Si do të dalim prej pusit?
Dhelpra i tha:
- Mos u bëj merak. Kam menduar unë për të dy. Shiko si do të dalim...


Çoji këmbët e para në murin e pusit dhe afroji brirët. Kur të
ngjitem unë lart mbi kurrizin tënd, do të të tërheq dhe do të të ndihmoj edhe
ty.
Cjapi pranoi. Dhelpra këceu në shpatullat e tij, qëndroi në brirë, doli prej pusit dhe filloi të largohet.

Cjapi i thirri: - O dhelpër, po mua më harrove?
Cjapi e qortoi që nuk e mbajti fjalën e dhënë. Dhelpra u kthye e i tha:
- I dashuri cjap, sikur të kishe aq mend sa ke qime në mjekër, ti as
që do të zbritje në pus para se të mendoje se s'do kishe për të dalë.


Morali: Njerzit e mençur së pari duhet ta mendojnë mbarimin e punëve, e mandej të fillojnë e ti kryejnë ato.

Ezop

Nastradini dhe Gomari

vargjet: Naim Frashëri

Pa më nesëret një fqinjë,
Q'ish i varfër e pa linjë,
Erth e i kërkoi gomarrë,
Duke thënë ca më parë:

"Jemi pa buk' e pa ngrënë,
Në mulli drithë kam shpënë,
Gjer më tani është bluar,
Po s'kam kafsh', o i uruar."



Nastradini, pa mejtuar,
Tha : "Për dru e kam dërguar,
Ka vaturë që me natë,
I varfëri veshgjatë."

Ajy tha "e kam dërguar",
Gomari palli në quar!
Fqinja tha : "Pse më gënjeni,
Të drejtënë s'ma rrëfeni?

Ja se ku pëllet gomari,
Qysh e ka marë druvari!"
Nastradini tha : "S'kam parë
Kshu, të besojnë gomarë!

Me fjalën time s'je nginjur,
Që jam sot plak e i thinjur,
Po dëgjon gomarrë c'thotë,
Q'është pa mënt e flet kotë.

Njeriu që dëgjon gomarrë,
S'e ka punën mbroth e mbarë."
Kështu tha, po të vërtetën
E thosh gomari, të shkretën.

Në dashtë zoti

Nastradini ish qetuar
Dhe po rrij duke mejtuar;
Po përnjëherë u xgjua,
Së shoqes i tha: "O grua,

Nesërë jam për në veshtë,
Se s'kam vatur këtë vjeshtë,
Sindëkur vinja qëmoti."
Plaka tha : "Në dashtë zoti."


Nastradini i tha : "Unë
S'e këllas zotnë në punë, { s'e këllas -- s'e fus }
E shoh vetë punën time,
E nuk e vë nër mundime,

Që të doj' a të mos dojë,
Se nukë më flet me gojë."
Kështu the, o jetëgjatë!
Papo u ngrite me natë,

More shportat e gomarë,
Po s'të vate udha mbarë!
Për rrush del njeriu i mjerë
E sjell shkarpa shumë herë.

Gjithë bota po punonin
E udhëtë po ndrejtonin.
Nastradinë kur e panë,
E zun' e më nuk e lanë:

Gjithë ditën gur' i gjori
Mbajti edhe pagë s'mori.
I këputur, i drobitur,
I lodhur, i kahënitur,

Natën në t'errët u kthye,
Me pluhurë mbi qyrdye!
Erth më der' e trokëlliti,
E shoqja nga shkalla xbriti,

Tha : "Kush ësht' aty më derë?"
Pa tha Nastradin' i mjerë:
"Në dashtë zoti, jam unë,
Që vajta e s'bëra dot punë!"

N.Frasheri

Iriqi

Iriqi i vogël,
u sëmur,
me rrufë, kollë,
temperaturë.

Mamaja shpejt,
e shpejt e mori,
dhe e çoi,
tek doktori.

"Do të bëj gjilpërë"
doktori thotë,
iriqi qan,
e qan me lot.

E mori vesh,
një pyll i tërë,
s'bën dot iriqi,
një gjilpërë!!!!


Image from picture-book.com

Topi

Kam një top rrumbullak,
kërcen poshtë, kërcen lart,
loz me top, hop e hop,
hidhem shpejt dhe s'e kap dot...


Image from Picture book

GJELI DHE PULA

Ki,ki,ki,
çdo mёngjes,
seç kёndonte,
njё Kёndez.

Edhe Pula
nuk vononte,
me ka,ka,ka,
e pasonte.

-Ki,ki,ki,
Ç'ёsht' kjo hata-
thoshte Gjeli,
-si unё s'ka.



Ka,ka,ka,
Pula kёndonte
-Unё jam-
e tjetёr s'donte.

Thoshte Gjeli
çdo mёngjes,
kur Pula
rrinte nё qymez:

-O moj Pulё
Pulё e ngratё!
Kush i zgjon,
njerzit me natё?

Pa kur marrin,
atё shatё,
Nisin punёn,
gjithё si fshatё?

Ua,ua,
Gjel ç'mё thua!?
Ti kёrkon
tё jesh mbi mua?

Ka,ka,ka
me vezёt e mia,
sot jeton
gjithё njerёzia.

E kёshtu
me ka,ka,ka
e kёshtu
me ki,ki,ki

Zihet Pula,
zihet Gjeli
dhe vazhdon
kjo histori.


Autori: Dhimitёr Gjoka
Image from: picture book.

Sytë e një vogëlushi

kënduar nga - Parashqevi Simaku

Ç'është për një fëmijë
Dashuria e njerëzve të mirë (2x)




Një mbrëmje kthehesha tek ti,
Me mall të ri të pa treguar,
Unë të mungoja ty, e di,
Ashtu si ti më ke munguar.

Në krah pranë meje atë çast,
Kalon një çift i zemëruar,
Pashë një fëmijë i ndiqte pas,
Si zog i trembur i hutuar,

Por, seç më folën aq shumë
Sytë e tu vogëlush,
Thellë në botën tënde
Gjurmë mund të lerë gjithkush!
Jo s'është e lehtë, e dimë
Është e vështirë ,
Që të jesh në jetë, një prind i mirë!

Jo, s'është vetëm fjalë,
Ndjenja jonë e pastër
Lidhur me fëmijët tanë,
Por, ti dhe unë e dimë:
Ç'është për një fëmijë
Dashuria e njerëzve të mirë.


image from: Picture Book

Plaku dhe plaka

Na ishte një herë plaku me plakën, dhe na zihen njëri me tjetrin…
Dhe, vendosën të ndaheshin.
Por, na duhej të ndanin edhe mallin, gjithë gjë e katandi, në mënyrë të barabartë…

Edhe ndanë:
- plaku mori kaposhin
= plaka mori macen
- plaku mori sheqerin
= plaka mori kripën
- plaku mori mashën
= plaka mori kacin

Edhe u nisën secili mënjanë…

Kalon një farë kohe...
Plaka e lau kripën dhe e nxori në diell për ta tharë.
Mirpo kripa i humbi. Dhe ngeli plaka pa kripëëëë...
Dhe nuk kishte më me se të gatuante plaka, dhe na ngeli pa ngrënë plaka.
Ashtuuuu...


Ndërsa plaku kishte sheqer dhe hante sheqerin.
Kështuuuu...

Kur vente plaka te trazojë zjarrin i digjeshin duart. Ashtuuu...
Ndërsa plaku kishte mashën edhe nuk digjesh. Kështuuu...

Një ditë prej ditësh, ngelën të dy pa ushqim edhe pa lekë.

- C'të bëj, unë i ziu, c'të bëj? i thotë plaku kaposhit.
- O kaposh !
- Urdhëro, i thotë kaposhi.
- Kemi ngelur pa lekë, o kaposh, po dil e na gjej ndonjë gjë se nuk kemi me se të blejmë bukë.
- E mirë, i thotë kaposhi.

Edhe niset kaposhi e merr rrugën për të gjetur lekë për plakun...
Ec e ec, ec e ec...
Në mes të rrugës i del ujku.

i thot ujku kaposhit.

- Ku po vete o kaposh?
- Ja, i thotë kaposhi, kam dal të gjej ca lekë se s’kemi me se të hamë bukë. Kemi mbetur pa ngrënë unë edhe plaku.
- Obobo more kaposh, po me vjen shumë keq, i thotë ujku. A të vij edhe unë me ty?
- Jo, jo, s'ka gjë, i thotë kaposhi, se është rrugë e gjatë edhe lodhesh.
- Jo ore jo, i thotë ujku, se nuk lodhem. Do të vij dhe unë me ty dhe do gjejme lekë për plakun.
- Epo mirë, si të duash, i thotë kaposhi. Hajde atëherë.
Edhe nisen të dy bashkë.

Ec e ec, ec e ec, ec e ec të dy, kaposhi edhe ujku.
Kur erdhi një kohë dhe ujku u lodh.
I thot ujku kaposhit, - O kaposh u lodha unë, si t’ja bëjmë tani?
- Të thashë unë, i thotë kaposhi. Po nuk më dëgjove mua. Hajde tani, futu te krahu im.
Edhe e merr kaposhi ujkun dhe e fut tek sqetulla, e mbulon me pupla. Edhe nisen prapë, kaposhi në këmbë, dhe ujku në krah.

Ec e ec, ec e ec, ec e ec ...

Dhe kaposhi mban në krah dhelprën, lumin, ariun...

Ec e ec, ec e ec, ec e ec ...

Arriti kaposhi te pallati i mbretit.
Kur arriti te mbreti kaposhi, hipi në një gardh edhe ja nisi këngës.
- Ki-ki-ri-ki, ki-ki-ri-ki, dua cupën e mbretit për grua.
- Ki-ki-ri-ki, ki-ki-ri-ki, dua cupën e mbretit për grua.

E dëgjon mbreti.
- Heu, thotë mbreti, kush është ky qerrata që dashka cupën time për grua?
- Kapeni shpejt, u thotë ushtarëve mbreti, dhe futeni tek kuajt e egër ta shkelin me këmbë që të ngordhi.
E kapin ushtarët e mbretit kaposhin edhe e hedhin te kuajt e egër.
Kaposhi thërret ujkun:
-Hajde or ujk dil, se erdhi rradha jote.
Ujku lëshohet dhe i tremb kuajt e egër e ata nuk ditën nga vanë...

Kaposhi, hipi prapë te gardhi edhe ja nisi këngës.
- Ki-ki-ri-ki, ki-ki-ri-ki, dua cupën e mbretit për grua.
- Ki-ki-ri-ki, ki-ki-ri-ki, dua cupën e mbretit për grua.

E dëgjon mbreti.
- Heu, c'është kjo pune? Kapeni shpejt, u thotë ushtarëve, dhe futeni tek lepujt e egër ta hanë.
E kapin ushtarët e mbretit kaposhin edhe e hedhin te lepujt e egër.
Kaposhi thërret dhelprën:
-Hajde moj dhelpër dil, se erdhi rradha jote.
Dhelpra lëshohet mbi lepujt, ca i kapi e i hëngri, ca i trempi e i shpërndau, dhe kaposhi shpëtoi prapë...


Del prapë kaposhi, hipi prapë te gardhi edhe ja nisi këngës.
- Ki-ki-ri-ki, ki-ki-ri-ki, dua cupën e mbretit për grua.
- Ki-ki-ri-ki, ki-ki-ri-ki, dua cupën e mbretit për grua.

E dëgjon mbreti, dhe desh cmendet.
- Kapeni shpejt, u thotë ushtarëve, dhe futeni në furrën e zjarrtë që të piqet e të digjet fare.
E kapin ushtarët e mbretit kaposhin edhe e hedhin në furrë.
Kaposhi thërret lumin:
-Hajde mor lumë dil, se erdhi rradha jote.
Lumi del edhe e shuan zjarrin, dhe kaposhi shpëtoi prapë...


Del prapë kaposhi, hipi prapë te gardhi edhe ja nisi këngës.
- Ki-ki-ri-ki, ki-ki-ri-ki, dua cupën e mbretit për grua.
- Ki-ki-ri-ki, ki-ki-ri-ki, dua cupën e mbretit për grua.

E dëgjon mbreti, dhe kthehet nga qielli, nga dielli e nga toka. O Perëndi! C'po ndodh kështu?
- Kapeni shpejt, u thotë ushtarëve, dhe futeni në dhomën me florinj që të mbytet me florinj. E kapin ushtarët e mbretit kaposhin edhe e hedhin në dhomën e florinjve.
Kaposhi ju turret florinjve dhe e mbush barkun me florinj. Pastaj nuk lëviz dot nga vendi.
-Hajde mor ari dil, se erdhi rradha jote.
Ariu del edhe e shpartallon derën e hekurt, pastaj e ndihmon kaposhin të dali përjashta. Dhe kaposhi shpëtoi prapë...

Në të ikur kaposhi, i’a merr edhe një herë këngës:
- Ki-ki-ri-ki, ki-ki-ri-ki, dua cupën e mbretit për grua.
- Ki-ki-ri-ki, ki-ki-ri-ki, dua cupën e mbretit për grua.
- Po ti, pse këndon ashtu? - i thotë ariu.
- Vetëm këtë këngë di, i thotë kaposhi.

Pastaj ikën kaposhi, kthehet tek plaku. U gëzua plaku se i solli gjithë ato florinj kaposhi...

E shikon plaka dhe i vjen inat. I thotë plaka maces që kishte në shtëpi.
- Po dil edhe ti moj mace na gjej ndonjë flori si kaposhi, se do ngordhim për bukë.
- E mirë, i thotë macja, se dal unë.
- Del macja, kap hardhuca, gjarprinj, nepërka, edhe ja con plakës tek shtëpia.
E lëshohen hardhucat ta hanë plakën...

- Ndihmë, ndihmë! Thërret plaka, e u bie me kacit hardhucave, po nuk mundte t’i vriste të gjitha. - Ndihmë, ndihmë!

E dëgjon plaku që po kërkonte ndihmë plaka e shkretë, dhe vete e ndihmon.
Dhe e shpëton plakën nga hardhucaaaaat. Dhe pastaj bashkohen prapë plaku me plakën dhe jetojnë të gjithë tok të lumtur e të gëzuar...

Gezuar 8 Marsin

S'ka në botë më të mirë
Per 8 Marsin

Kenga e nenes

Gezuar 7 Marsin

O mesues i dashur
Gjuha jone

Udhet e Atdheut me Therrasin

Gëzuar festën Kosovë!


Mendoj se kjo këngë i përmbledh bukur ndjenjat e kësaj dite. "Udhët e Atdheut më Thërrasin" është kënduar nga Anita Take dhe Gaqo Cako. Kompozim nga Limoz Dizdari, teksti nga i madhi Xhevahir Spahiu. Ne fund keni lidhjen per youtube.


Udha më thërret shtigjeve të reja,
Vala e një lumi po më thotë eja.

Toka jonë e bukur hapet valë, valë,
Zërat më urojnë: biro, ardhsh i bardhë.

Qielli ësht`i kthjellët si një sy fëmije,
Toka rrit për ne fjalë dashurie.



Syri i udhëtarit, zog që s`di të ulet,
Pikë e djersës sonë, ra dhe u bë lule.

Qielli ësht`i kthjellët si një sy fëmije,
Toka rrit për ne fjalë dashurie.

(refren)
E ku ka më t`bukur si kjo tok`e artë,
Dielli nëpër pemë si fole e zjarrtë,

Moshën e rinisë ti jeton atdhe,
Ti je dashuria, zemra jon`ti je.
--------------

Toka jon`e bukur hapet valë, valë,
Zërat më urojnë: biro ardhsh i bardhë.

Toka ësht` e lumtur kur ndjen hapa njerëzish,
Jeta kërkon këngën siç do zogu qiellin.

Udhëtoj në fusha, udhëtoj në shkrepa,
Njerëzve që si njoh u them tungjatjeta.

Mbushur plot me ritme ngjyra gjithashtu,
Dashurinë për jetën e përcjell tek ju.

Udhëtoj në fusha, udhëtoj në shkrepa,
Njerëzve që si njoh u them tungjatjeta.

LOT ME TY O DJALË

Kori:
"Eja o shoku ynë,
të kemi pritur..
Ti ç`ke që rri mënjanë
kaq i mërzitur?"



Këngëtari:
Ësht` një vajzë
që e dua shumë;

Kori:
"E ku ka më bukur."

Por largohet
sa afrohem unë;
Kori:
"S`qenka vajz` por flutur."

Sot prapë nga dora ime
s`e mori zambakun;
Kori:
"Lot me ty or djalo,
se ta di merakun."

Ajo ma prishi gjumin,
zgjoi ëndrrat e mia;
Kori:
"Mos ju ndaj or djalo,
s`të lodh kjo dashuria."

Se trëndafili, jo nuk i çel
të gjitha lulet menjëherë.
Ashtu dhe pema e dashurisë...
Të lulëzojë do një pranverë!

(refreni)
Ndaj, erdha përsëri,
ty të kërkova.
Kur dole në ballkon,
sa s`fluturova.
Me mua në një stol
erdhe u ule.
Unë të këndoja këngë,
ti mblidhje lule.

E çele buzën
si trëndafil.
Me synë e kaltër
shkrepe një yll..
-Mirë, -më thanë shokët,
ti qenke flutur,
ma bën rininë
edhe më të bukur.
---------------

Se trëndafili, jo nuk i çel
të gjitha lulet menjëherë.
Ashtu dhe pema e dashurisë...
Të lulëzojë do një pranverë!
Të lulëzojë do një pranverë!
Të lulëzojë do një pranverë!

Tri gjërat e thjeshta të plakut

Njeriu një jetë ka dhe ajo nuk i kthehet kurrë më për së dyti. Edhe plaku i moçëm, një jetë pati, mbushi njëqind vjet dhe vdiq.
Po tregojnë se, para se t'i shuheshin qirinjtë në gropat e syve, u tha djemve aty pranë shtratit të lamtumirës:
-Bijtë e mi, njeriu është mysafir në këtë botë. Prandaj, po jua le me gojë që, kur të bujtni në shtëpinë e tjetrit për mik, mbani me vete tri gjëra të thjeshta: një metër, një gur kandari dhe një gjilpërë.




-Përse një meter, baba?! - foli djali i parë, ose gishti i madh i dorës, siç e quante plaku, pasi qe më i madhi në moshë se vëllezërit dhe donte vend të veçantë në qoshen e vatrës.
Plaku i hodhi një vështrim të zgjuar.
-Që të matësh vendin kur rri mes të tjerëve, biri im.




-Përse një gur kandari, baba?! - foli djali i dytë, ose gishti i gjatë i dorës, siç i thoshte i ati, pasi qe më i gjati në familje dhe bënte punët më të rënda.
Plaku i hodhi një vështrim të matur.
-Ta peshosh fjalën tënde para se ta thuash, biri im.






-Përse një gjipërë, baba?! - foli djali i tretë, ose gishti i vogël i dorës, siç e quante babai, pasi qe më i vogli në moshë dhe trajtohej gjithkund "pas të tjerëve".
Plaku i hodhi nje vështrim të mençur.
-Para se te thumbosh tjetrin me fjalë, ta provosh në veten tënde më parë, në të dhemb apo të djeg, biri im.




Dhe për të fundit herë plaku foli gjuhën e mëmës:
-Dhe tani, bijtë e mi, trupin tim ia fal tokës dhe mendjen time jua le juve...


Wise Old Man Painting: Andrew Judd

Dimri dhe plaku

Nëpër fushë e nëpër male,
Fryn murlani me stuhi,
O murlan, atë frymën ndale,
Ndalu, akull mos më ngri,
Mos ma ngrini këtë pikë gjak,
Struku, struku, i shkreti plak...

Ndre Mjeda