Thursday, December 25, 2008

Si e festonim Vitin e Ri, kujtime...

Ushqimet, gatimet, darka e Vitit te Ri



Për ne darka e vitit të ri simbolizonte bollëkun më të madh të vitit. Pjata kryesore ishte kaposhi i detit. Pjatat plotësuese përfshinin: bërxollat e viçit, dollmën, byrekun, patatet e skuqura, sallatërat, salcën e kosit, gogozharet, etj, etj...
Ndërsa ëmbëlsira kryesore ishte bakllavaja, që shoqërohej herë me kadajif e herë me shëndetli.

Shtëpia duhej të ishte dritë, të mos kishte asnjë pluhur. Perdet, xhamat laheshin disa ditë përpara. Viti i ri nuk mund të na gjente me rroba pa larë, ose me qilima të pashkundur. Gjithcka pastrohej, sistemohej dhe pritej nata e madhe.

Pastaj fillonin gatimet. Që dy dite para bëhej bakllavaja, me petet e hollaaaa, sa të këputeshin, si një fletë letre. Mamaja dhe gjyshja bëheshin bashkë dhe ato hiqnin petët, ndërsa ne fëmijët shtypnim arrat.

Këtu ishte lezeti sepse duke qenë se mamatë ishin të zëna me pregatitjen e petëve (që duhej të përfundonin para se babi të vinte në shtëpi, babit nuk i pëlqente rrëmuja :)) ne e hanim gjysmën e arrave. Sa mërzitej mamaja e shkretë (nuk do më dali bakllavaja e mirë thoshte :), ato arra mezi i mblidhte gjatë gjithë vitit) por arrat dilnin edhe për bakllavatë, edhe për ne.

Bakllavaja duhej të piqej në zjarr të ngadaltë, të merrte atë ngjyrën e bukur të grurit, edhe prerja e fetave bëhej me lezet, që të ngjante si kallinj gruri. Shëndetlija, edhe kjo donte punë shumë, bëhej me shumë mjaltë e arra, dhe bëhej shumë e bukur kur zbukurohej me bajame të qëruara...



Image from: here

Wednesday, December 24, 2008

Si e festonim Vitin e Ri, kujtime ...

Dhuratat dhe vizitat


Gjyshërit tanë pregatisnin për të gjithë nipat e mbesat nga një pako të vogël. Aty kishte: një palë çorape të ngrohta prej leshi që i kishte thurrur nëna, një grusht arra dhe bajame, disa kokrra portokalle dhe manderina, nje varg palafike (fiq te tharë), disa monedha dhe disa karamele.



Mami dhe babi na blinin cfarë të kishim nevojë (bluzë, pantallona, xhakavento, triko, këpucë), dhe ata të kishin mundësi.
Rrobat e reja i kombinonim me rrobat më të mira dhe i vishnim në datën 1 Janar kur dilnim për të bërë vizitat tek të gjithë njerëzit e familjes.
Në fillim venim tek më të mëdhenjtë, gjyshi dhe gjyshja, xhaxhai i madh, dajua i madh, halla e madhe, tezja e madhe, dhe vazhdonim sipas moshës.
Sipas moshës së prindërve i binte që në datën 1 Janar në darkë (ose në 2 Janar) të prisnim ne vizita në shtëpinë tonë.
Njerëzit më të dashur, dhe sidomos të rinjtë vinin që në datën 31 Dhjetor në mesnatë për vizitë, "për të bërë këmbë".
Vizitës së parë i nxirrnim thelën më të mirë të bakllavasë, dhe e uronim "Paç këmbën e mbarë..."


Image from: open clipart

Tuesday, December 23, 2008

Si e festonim Vitin e Ri, kujtime...

Zbukurimi për festë


Ne ishim një grup 4-5 vetash që keto ditë ishim shumë të preokupuar me zbukurimin e klasës. Mbaj mend që bënim shirita me ngjyra (letër punëdore) dhe i varnim në tavan :), me pambuk zbukuronim dritaret, dhe i bënim si flokëza dëbore :). Gjithashtu prisnim edhe letër të bardhë në forma të ndryshme të kristaleve të borës dhe i ngjisnim në dritare.
Me letër të bardhë, të ndritshme, ose cellofan, bënim një lloj shiriti tjetër: letrën e prisnim në shirita të hollë, të hollë, dhe i vinim në një fije spango, duke e kaluar në vendin ku binte më mirë drita. Shiritat e hollë prej letre cellofani ose nga ajo e ndritshmja ndriçonin shumë bukur kur ndizeshin dritat, dhe dhoma merrte një pamje shumë festive.

Kur mund të gjenim ndonjë bredh të vogël atëherë kënaqesia më e madhe ishte zbukurimi i pemës. Kur shikoj gjithë këto lloj zbukurimesh që janë mbushur dyqanet sot, më kujtohen gjithë ato zbukurime që krijonim ne, por ato ishin të gjitha prej letre dhe pambuku...


Image from :

open clipart

Monday, December 22, 2008

Vjerrsha e Abetares, kujtime...


Abetare fort të dua,
Me ato shkronjat e tua,
Dora ime u mësua,
Mendja ime u ndriçua,
Kam mësuar të lexoj,
Shkruaj bukur, recitoj...





Kur ishim ne të vegjël, rreth kësaj kohe të vitit festonim "Festën e Abetares". Të gjithë fëmijët pregatisnin një program me vjerrsha e këngë për prindërit. Të gjithë së bashku përcillnim Abetaren e dashur që na kishte mësuar shkronjat. Në fund, shfaqja mbyllej me ardhjen e mikut të ri "Leximit" dhe gjithë librave të tjerë...



Image from: here


Thursday, December 18, 2008

Ymer Agë Ulqini

Nuk po gjej një figurë të përshtatshme për këtë përrallë:
Nëse ndonjëri prej jush që e lexoni këtë blog dëshiron të krijojë vizatime të përshtatshme për këngët, vjerrshat, apo përrallat që mund të vendosim këtu, ju lutem më kontaktoni...


Dhe tani, sipas gojëdhanës:


Ymer Agë Ulqini


YMER AGË Ulqini ishte djalë në lule të moshës. Të sotmen u martua të nesërmen i erdhi kartë nga mbreti: "Ti Ymer Agë Ulqini të nisesh e të shkosh në luftë se po na sulmon armiku ... "Kjo kartë ishte e zezë, e hidhur se ndante trimin nga vasha. Po Ymer Aga ishte ushtar nuk e bëntë fjalën dysh. U ngrit, shaloi balashin, ngjeshi armët, shkoi u la shëndenë miqve, shokëve, nënës e atit, pastaj vajti e ia tha vashës: Moj vasha ime, mua më dërgon mbreti fjalë të shkoj në luftë e duhet të nisem.




- Merrmë dhe mua me ty Ymer Agë -, i thotë vasha.
- Jo vashë nuk të marr dot, se atje i thonë luftë e lufta është për burrat. Unë dua të më japësh besën se nuk do të martohesh e do më presësh derisa të kthehem.
Më thuaj sa do të më presësh ti mua moj vasha ime ?
- Do të të pres nëntë ditë
- Nëntë ditë janë pak moj vashë, udha ime është e gjatë dhe lufta është e gjatë, se kjo luftë bëhet në dhe të largët. Në më do siç të dua të më presësh nëntë vjet e nëntë ditë. Si të shkojnë të nëntë vjetët e të nëntë ditët e unë të mos kthehem ti vashë martohu e trashëgohu se kështu qënka thënë, atëherë unë s'do të jem gjallë.
Vasha psherëtiu
- Mirë Ymer Agë do të të pres nëtë vjet e nëntë ditë.
Kështu e lidhën fjalën ata të dy. Ai të shkojë në luftë, ajo të presë nëntë vjet e nëntë ditë. Ymer Aga i la shëndenë vashës, i hipi balashit e shkoi me zemër të ngrohtë në luftë. Kali ikte e linte prapa një re pluhuri që ngrihej në udhë. Kalorësi nxitonte të arrinte sa më shpejt në luftë. Trim ishte Ymer Agë Ulqini por armiku ishte i madh e i shumtë. Që në përpjekjen e parë të tij iu turrën mizëri kalorësish
të veshur me hekur. E qarkuan dhe e qëlluan me shpatë, Ymer Aga luftoi si burrë, shtriu përdhe shumë burra, plagosi shumë të tjerë po në luftë e sipër i vranë balashin. Sa ia vranë balashin Ymer Aga luftoi në këmbë gjersa iu thye shpata. E zunë rob e hodhën në burg brenda në kështjellë. Qarkuan nga të katër anët me gurë mure të lartë dhe e mbajtën derë për nder se kishte qënë trim dhe trimi nderohet kudo. Aty në dhe të huaj në burg shkojnë ditët e bëhen javë, shkojnë javët e bëhen muaj, shkojnë muajt e bëhen vjetë. Një dy, tre, më shumë...
Mirëpo Ymer Agë Ulqini e ka zemrën të ngrohtë sepse vasha i ka dhënë fjalën ta presë në shtëpi nëntë vjet e nëntë ditë. Ai ha bukë, pi verë, qesh, ju jep zemër shokëve i bie ciftelisë. Dëgjon bija e mbretit të huaj e çuditet.
C'është ky njeri - thotë - që s'tutet se është burg brenda në burgun e kështjellës.
- Eshtë Ymer Agë Ulqini - i thonë.
- Të fortë e paska zemrën.
- Të fortë e të ngrohtë se është shqiptar, me fjalën e tij e me këngën e tij i forcon e i ngroh edhe të tjerët, shokët. Po në të vërtetë Ymer Aga e ka zemrën të ngrohtë e syrin zjarr. Pret që mbreti i tij të dërgojë shpërlblesë, ose shkëmbesë që ta lirojë. "Domosdo" - thotë Ymer Aga - "mbreti do të dërgojë të më lirojë se unë kam luftuar kaq vjet për të. Ia kam dëgjuar gjithnjë fjalën, ku më ka dërguar kam vajtur, ku ka dashur kam luftuar..."
Po Ymer Aga nuk di se mbretërit i harrojnë njerëzit që u kanë bërë shërbime. Edhe mbreti i tij e ka harruar fare. Atij si bëhet vonë se ka e s'ka Ymer Aga në këtë botë. Se Ymer Agën e pret vasha në shtëpi, se Ymer Aga kalbet në burg. Mbreti bën kokrrën e qejfit në sarajet mëdha buzë detit, ha e pi e ndërron gratë, dërgon të tjerë në luftë që të vriten e të bien rob. Hajde, hajde na shkojnë të nëntë vjetët. Afrohet dita e zezë. Pas nëntë ditësh do të martohet vasha e Ymer Agës, siç e kishin lidhur fjalën bashkë. Atëherë Ymer Agës i ftohet zemra, i shuhet syri, nuk ha më bukë, nuk pi më verë, nuk i bie ciftelisë . Cuditen gjithë shokët e pyesin çka e pse rri i mekur . Ai nuk përgjigjet , qëndron në heshtje kokëvarur i pikëlluar. E bija e mbretit që s'ia dëgjon më këngën pyet njerëzit:
- C'ka Ymer Aga që s'po i ndihet zëri ?
Ymer Aga i thonë - ka ditë që s'po ha e s'po pi, s'po vë gjumë në sy e s'po i bie ciftelisë.
- Ma thërrisni këtu Ymer Agën!
I vete Ymer Aga së bijës së mbretit.
- C'ke ti Ymer agë ? - e pyet e bija e mbretit . Pse s'ha bukë e pse s'pi verë, pse si bie ciftelisë.
Ymer Aga pëshon e ia kthen:
- Nuk ha dot e nuk pi dot, moj bijë e mbretit, as ciftelisë nuk i bie dot. Kam parë një ëndërr të keqe.
- C'ëndër ke parë Ymer Agë?
- Kam parë shtëpinë të nxirë e të shembur, babanë të vdekur e të harruar, nënën gjallë por të verbuar. Edhe kam parë se vasha ime po martohet. Unë veç një natë kam ndenjur martuar me vashën time, të nesërmen më erdhi kartë të nisem për luftë. U nisa, luftova e rashë rob. Ne kemi bërë me besa besë që vasha të më presë nëntë vjet e nëntë ditë. Si të shkojnë nëntë vjetët e nëntë ditët ajo të martohet e trashëgohet. Të nëntë vjetët shkuan, tani po shkojnë dhe të nëntë vitet. Të falem moj bijë e mbretit, a nuk i thua babait të më lëshojë për ca ditë, të shkoj në shtëpi sa të flas me vashën e pastaj të khehem prapë në burg.
- I them Ymer Agë por im atë, mbreti, kërkon nëntë qese aspra që të lëshojë.
- E ku ti gjej unë këto nëntë qese moj bijë e mbretit.
Unë kam nëntë vjet që jam rob i zënë ...
- C'më lë ti peng mua o Ymer Agë që të të lë të shkosh ?
- Të le besën time o bijë e mbretit .
E bija e mbretit e di se Ymer Aga është shqiptar dhe se shqiptari vdes dhe nuk e shkel besën. i Thotë:
- Ngrihu Ymer Agë, shalo kalë dorinë e për tri ditë arri në Ulqin.
Shokët e Ymer Agës fillojnë e qajnë:
- Mjerë ne Ymer Agë po shkon e na le vetëm!
Ymer Aga kthehet e u thotë:
- C'keni o shokë që po qani? Në qofsha gjallë do kthehem prapë. Këtu një orë e më parë do presim bashkë si ta kemi të thënë. Të mirëmbetshi.
- Udhë e mbarë Ymer Agë, dalsh faqebardhë!
Shalon ai shpejt kalë dorinë, i hip e merr vrapin drejt për në Ulqin. Kali ikën si shigjetë , lë pas një
vrazhdë pluhuri që ngrihet lart. Mbetën prapa male e fusha, dalin përpara male të tjera, fusha të tjera.
Vrapo dori që të arrijmë të bukurën përpara se të martohet. Ik e ik e ditë e natë me shkumë të kuqe në gojë ... Doriu është i këputur, Ymer Aga është i drobitur. Veshët i buçasin por të dy shkojnë e
shkojnë ... Për tri ditë e tri net shkojnë në vend. E ja tek zbardh Ulqini i bukur shqiptar, buzë detit
tonë ...

- Ah, Ulqin, Ulqin tërë jetën të kam pasur në zemër. Nëntë vjet të kam parë natë përnatë në ëndërr. Nëntë vjet kam dashur që të puth dheun. Valët thyhen njëra pas tjetrës në breg. Era fryn e fortë. Përsipër fluturojnë pulëbardhat... Ja tek nxin shtëpia e Ymer Agës. Ai shikon si nëpër gjumë. Jam a s'jam këtu, i është tharë gjuha për një pikë ujë. Qëndron në një krua që të lahet e të pijë, aty gjen të ëmën plakë. Ai e njeh ajo se njeh.
- Mirë se të gjej o e mira nënë!
- Mirë se vjen o rob i zënë!
- Ku më di ti se jam rob i zënë?!
- Nga flokët e gjata që të varen supeve. Nga na vjen ti o rob i zënë?
- Vij nga ajo e zeza Spanjë!
- A mos e ke parë Ymer Agën tim? A mos ke dëgjuar ndonjë fjalë për të? E kam parë sot e tri javë moj e mira nënë. Ymer Aga u vra, vetë e lava, vetë e qava e të shtatëzën ia ndava. Plaka nis vajin e vajton, Ymer Aga e bën zemrën gur e nuk i rrëfen të vërtetën. i thotë:
- C'jan ata njerëz që nxijnë tej moj e mira nënë? C'janë këta topa që po bien kodrave?
- Janë krushqit e atij qenit Veli Pashës që kanë marrë nusen e po shpien në shtëpi. Topat që bien janë topat e dasmës.
- C'nuse kanë marrë moj e mira nënë?
- Nusen e tim biri , të Ymer Agës ...
Ymer Aga i bie kalit e u del krushqve përpara.
- Mirë se ju gjej o krushq dasmorë
- Mirë se vjen , o rob i zënë. Nga na vjen ti , o rob i zënë?
- Nga ajo e zeza Spanjë
- A mos e ke parë Ymer Agën apo mos ke dëgjuar ndonjë fjalë për të?
- Kam tri javë që e kam parë. Ymer Aga u vra. Vetë e lava e vetë e qava e të shtazan ia ndava.
Krushqit gëzohen, qeshin; nusja qan nën duvak ...
Ymer Aga hidhet e thotë:
O krush o dasmorë! Ymer Aga më ka lënë një amanet: t'i them nja dy fjalë kësaj vashe.
- Thuj tri e sa të dush, o rob i zënë
Ymer Aga i afrohet koçisë dhe pyet nusen:
- A e njeh Ymer Agën, moj vashë?
- Si ta njoh e mjera unë e mjera nje natë të fjetur, nëntë vjet pa pjekur .. Ajo e zeza nënë me pat thënë se ka një shenjë në llërën e djathtë, që ia ka kafshuar kali Ymer Aga përvesh llërën e djathtë e i tregon shenjën. Nusja e njeh, gëzohet. I zbret koçisë, hedh mbi krye duvakun e nusërisë e u thotë krushqeve:
- udhë e mbarë, o krush bujarë, se unë po marr burrin e parë! Ky është Ymer Aga im. Burrë e kisha e burrë e kam për jetë e mot!
Ymer Aga e hedh në vithe të doriut edhe shkon drejt në shtëpi. Kthehet pastaj edhe sjell nënën.
Të nesërmen i hip prapë doriut edhe merr udhën e Spanjës. "Ti, dori, të më zbardhesh faqen, se i kam dhënë fjalën bijës së mbretit! "Ulqini i bukur shqiptar mbetet persëri prapa. Kali vrapon ditë e natë...
Po ç'na ndodh andej, në atë të zëzë Spanjë? Mbreti se dëgjon e se sheh Ymer Agën. Pyet e i thonë se Ymer Agën e ka lëshuar e bija që të kthehet në vendin e vet. Ai thërret sakaq të bijën e i shfyen:
- ç'u bë Ymer Aga robi ?
- E lëshova unë o im atë, që të takohet me vashën e tij se do t'ia merrte dikush tjetër. Më dha besën: për tri ditë vjen prapë. Sot mbarojnë të tri ditët e do të kthehet. mbreti zemërohet.
- Jo të gënjeu nuk do të kthehet!
Jep urdhër t'i presin kokën së bijës në krye të shkallëve.
Prit o im atë, gjersa të ngryset, se Ymer Aga do të kthehet medeomos. Ai se shkel besën
- Jo, kush shkon nuk vjen prapë. Është si zogu i kuvlisë: posa ia hape, iku...
Do të kthehet se me ka dhënë besën.
- Besa është një fjalë, dhe fjalën e merr era. Atë e shkelin dhe mretërit.
- Mbretërit e shkelin, Ymer Agë shqiptari nuk e shkel, o im atë... Në atë çast dukej tej një kalorës që vjen vrapë, duke lënë mbrapa një fashë pluhuri. Sa të mbyllesh e të hapësh sytë, kalorësi hyn në portë të kështjellës. I zbret kalit të shkumëzuar dhe i falet së bijës së mbretit:
- Rrofsh e qofsh, moj bij' e mbretit! e mbajta besën. Unë vajta e u ktheva. Rob isha, rob jam prapë.
Mbreti e shikon i çuditur nga kryet e shkallëve e thotë
- Ymer Ago shqiptar, ti paske qënë me të vertetë burrë i besës! Të lumtë!
pastaj kthehet e u jep urdhër rojeve:
Ymer Agën ta lironi të shkojë ku të dojë. Burrë qënka e burrë qoftë! Lëshoni dhe të nëntë shokët që ka.



Kam gjetur një faqe shumë të bukur me rrëfenjat e moçme shqiptare: rapsoded

Tuesday, December 16, 2008

1-2-3...

1 karrotë për lepurin,
2 arra për ketrin,
3 dele blegërijnë,
4 ujq ulërijnë,
5 pula kakarisin,
6 qukapikë çukisin,
7 rosa notojnë,
8 zogj fluturojnë,
9 gjinkalla bëjnë potere,
10 bletë në koshere...




Duke u endur në internet rastisa në një temë për fëmijë tek Albforumi. Atje më pëlqyen shumë këto vargje zbavitëse të shkruara nga përdoruesi "perandoria7". Kushdo të jetë perandoria7, unë e falenderoj shumë për këto vargje të bukura dhe po i shkruaj edhe këtu në mënyrë qe dhe fëmijë të tjerë ti lexojnë ...
Unë i vura titullin: 1-2-3.

Image from Counting friends


Shtojcë:
Kam shumë dëshirë që të bashkëpunoj me ndonjërin prej jush që e lexoni këtë blog dhe ju jepet që të krijoni vizatime të përshtatshme për këngët, vjerrshat, apo përrallat që mund të vendosim këtu. Nëse ju pëlqen kjo ide, ju lutem më kontaktoni...

Friday, December 12, 2008

Kënga e Vitit të Ri

Për Vitin e Ri, vjerrsha, këngë dhe valle...



GËZUAR VITIN E RI KOLOPUÇA...


Ja na erdhi Viti i Ri,
sa jam e gëzuar,
Porsi unë cdo fëmijë,
pret per ta festuar,

Bora zbardhi tej për tej,
fusha edhe male,
Viti i Ri do të na gjej',
me këngë e me valle.

E stolisa bredhin tim,
me lodra me yje,
era jashtë me tërbim,
le të fryjë në pyje,

plot dhurata përsëri,
do më sjellë mua,
babagjyshi i Vitit Të Ri,
oh sa fort të dua.

Wednesday, December 10, 2008

Kënga e maçokut



O maçok, çamarrok,
Pse po vjen vërdallë,
-Po kërkoj një pisanjos,
Ta lëpij në ballë.

Tri-li-li, tra-la-la,
Pisanjosa këtu s'ka,
Kopshti ynë, shembullor,
I ka pastërtorë!



-O maçok, çamarrok,
A ke tjetër punë?
-Kush ka ardhur pa shami,
Ta lëpij në hundë.

Tra-la-la, tri-li-li,
Që të gjithë kemi shami,
Kopshti ynë, shembullor,
I ka pastërtorë!



Autori: Tahsin Gjokutaj

Image from KTC

Thursday, December 4, 2008

Kujtime ... dhe vërtetime ...


Topi rrotullohet,
Portës i afrohet,
Ec,
Penallt',
Shtyll',
Gooooool!



Më në fund i vogli e hap gojën dhe e gëlltit lugën a rradhës...
Sa herë "rrotullohet topi"? Sa lugë të ketë pjata...



Image from MOE


Image from ETC

Shtojcë:
Kam shumë dëshirë që të bashkëpunoj me ndonjërin prej jush që e lexoni këtë blog dhe ju jepet që të krijoni vizatime të përshtatshme për këngët, vjerrshat, apo përrallat që mund të vendosim këtu. Nëse ju pëlqen kjo ide, ju lutem më kontaktoni...

Wednesday, December 3, 2008

Biçikleta


Vetëm me dy rrota,
Edhe një timon,
Ikën biçikleta,
Sikur fluturon,
Sa bukur Albani, (ose emri i fëmijes)
Atë e drejton...



Nuk më kujtohet më gjatë kjo kënga. Mbaj mend që e këndonim kur loznim para pallatit. Një nga fëmijët e lagjes kishte bicikletë :). Shumë e rrallë në ato vite :). Tani ia këndoj të voglit tim tre-muajsh duke i lëvizur këmbët sikur lëviz pedalet e bicikletës. Kjo këngë i pëlqen shumë.

Tuesday, December 2, 2008

Nëna ime


Nëna ime e dashur,
Sa shumë që të dua,
Ti gjithmonë ke pasur,
Shumë durim me mua.

Ti për mua je,
Thesar i paçmuar,
E gjithë bota je,
Diell i pashuar.



Monday, December 1, 2008

Himni i Flamurit


Rreth flamurit të përbashkuar,
Me një dëshirë dhe një qëllim,
Të gjithë Atij duke iu betuar,
Të lidhim besën për shpëtim

Prej lufte veç ai largohet,
Që është lindur tradhëtor,
Kush është burrë nuk frikohet,
Po vdes, po vdes si një dëshmor



Në dorë armët do t'i mbajmë,
Të mbrojmë Atdheun në çdo vend,
Të drejtat tona ne s'i ndajmë,
Këtu armiqtë s'kanë vend

Se Zoti vet e tha me gojë,
Që kombet shuhen përmbi dhè,
Po Shqipëria do të rrojë,
Për te, për te luftojmë ne

Vargjet: Asdreni Më shumë për Aleksandër Stavre Drenovën
Fotografia: Alkimisti

Monday, November 3, 2008

ariu dhe dhelpra


” E pandehur, te kane pare
drejt kotecit duke ngare
nje kerriç e nje gomar.
me nje fjale , dy deshmitare…
Ç’ke te thuash me ne fund?”
dhe ariu putren tund.

“S’e mohoj , eshte e vertete
qe me pane ata dy vete.
Mirepo une , ne me latë,
do te sillja ne gjykate
nja dyqind qe s’me kane pare…
Apo jo , zoti gjyqtar? ”

Nga Ferit Lamaj

Saturday, November 1, 2008

Majmuni piktor


HISTORIA E NJË MAJMUNI QË VENDOSI TË BËHEJ PIKTOR

Majmuni, me ngjyra e penel në dorë,
vendosi që të bëhej piktor.

E që të dukej tamam artist,
vuri një beretë e u krekos një çikë.

E gjeti papritur te këmbët, përdhe,
syze dielli me xhamat kafe.

Syzet i vuri në sy edhe pa
pyllin me drurë, me zogj e gjithçka.

Pylli i gjelbër tani kafe iu duk,
Kafe dhe përroi e burimit në çukë.

Kafe çdo lule dhe ylberi me ngjyra,
Kafe çdo re, kafe tërë natyra.

Kuptohet ç’piktura do të bënte ai
Kur shihte vetëm një ngjyrë me sy.

Natyra ka ngjyrat e saj të pafund,
”Hiqi syzat e tua, majmun!”

MOIKOM ZEQO
(Nga ”Syri” – Biblioteka e Fatosit)




Wednesday, October 29, 2008

Pamje vjeshte



Shkoi vera
.....Si hije,
Fryn era,
.....Shi bie.

Lart qielli
.....Si plumbi,
Shkoi dielli,
.....Na humbi.

S'ka jetë-
.....Ra brymë,
Bar, fletë
.....Pa frymë.

Rri zogu
.....Te hajë,
Te shtogu
.....Mi majë.

Ka gojë;
.....Do jetën,
Ta rrojë
.....Të shkretën!

Gjahtari
.....Del gjahut;
Druvari
.....Dru krahut.

Del bujku
.....Mbleth berrat;
Te ujku,
.....Nër ferrat!

Larg fshatit
.....tingllime...
Rreth shtratit:
.....Dëfrime!

Asdreni (Alexander Stavre Drenova)

Wednesday, October 22, 2008

Vjeshta

Nga Asdreni...


U zhduk vapa, shkoi vera,
dhe bilbili më s'këndon.
erdhi vjeshta me të tjera,
syri ynë që i shikon.

Teret koha, hapen retë,
ngjyra plumbi përsëri,
duket prapë tjetër jetë,
që natyra ndërron tashti.

Era fryn, fletët bien,
pemët zhvishen si nga mot,
mali, fusha më s'ka hijen,
që e kishin gjer' në sot.




Bukurite janë zhdukur,
shiu e bryma zuri vend,
bari lulet kopshti i bukur,
u ndryshuan në cdo kënd.

Por e mirë është vjeshta,
sepse bujku gjithmon' punon,
për të vjelur sot ka vreshta,
nesër arat po lëron.


Njerëzit në cdo anë,
posa ngrihen në mëngjes,
nëpër fusha cdo gjë kanë,
rendin, mbledhin me kujdes.

Pra me punë gjith' të rrojmë,
se vec puna ne na vlen,
sepse ndryshe s'trashëgojmë,
verën tjetër që po vjen.

Monday, October 20, 2008

Cinxëri dhe milingona



Cinxër' i marrë,
gjithë beharë,
e shkoi duke kënduar,
ndë kopshte të lulëzuar.

Po behari shkoi,
cinxëri pushoi,
dhe zuri të qajë,
se s'kish se ç'të hajë.

Të mos vdesë nga uria
një ditë del nga shtëpia,
dhe miligonës i thotë:
-Zonjë, sot bën shumë ftohtë.

s'kam ç'të ha dhe jam sëmurë,
po nëmë dy kokrra grurë,
ta kthej prapë në korrik.
në më ke gjiton dhe mik

Të të vijë keq për mua.
Po milingona s'ep hua,
se është fort e shtrënguar
— Në behar s'paske punuar,

Thotë zonja milingonë.
— Këndova, për zonë,
beharë të tërë,
ndë fush' e ndë male,
— Fort mirë ke bërë,
tani hidhu valle!

Shqiperoi: Andon Zaku Cajupi

Saturday, October 18, 2008

Mendjemprehtësia


Na rronte njëherë një prijës i ri, që njihej jo vetëm për trimërinë por kryesisht për karakterin e harbuar e tekanjoz. Njëherë thirri më plakun e fshatit të rripte një gur, e pastaj të pregatiste një drekë për të ftuarit e tij.
Plaku,i zënë ngushtë u kthye në shtëpi i vrerosur dhe i tregoi vajzës së tij të vetme për urdhërin e çuditshëm të prijësit. Vajza ishte e re, shumë e bukur por edhe shumë mendjeprehtë.

Ajo e qetësoi të atin dhe i premtoi se do ta ndihmonte. Dhe me të vërtetë, në mëngjes shkoi te babai i saj me një thikë në dorë dhe i tha: ”Jepja këtë thikë prijësit dhe i thuaj ta therë në fillim gurin e pastaj ti mund ta rrjepësh e t’i marrësh lëkurën”.
Plaku veproi tamam ashtu siç e mësoi e bija.



Prijësi, u zemërua dhe i tha:
- Ku ke dëgjuar or plak, që të therret guri? Mos kërkon të tallesh me mua?
Plaku u përkul tërë nderim dhe iu përgjigj:
- Nuk guxoj të të kundërshtoj o prijës, po ku është dëgjuar të rrjepësh lëkurë nga një gur?!

Prijësit i pëlqeu përgjigja dhe kur mori vesh se fjalët e plakut dilnin nga mendja e së bijës, u martua me të.

Vështirë e pati prijësi me gruan e tij të re. Ajo doli më e zgjuar nga i shoqi dhe kjo cënoi keq sedrën e sëmurë të prijësit,aq sa vendosi të ndahet prej saj,megjithëse e donte si më parë.
- Unë po shkoi për gjueti, por ki mendjen:po qe se ti para kthimit tim do të zgjidhësh qoftë edhe një çështje, me mua nuk ke punë më, do të ndahemi njëherë e mirë.

Kaloi një ditë, dy, apo më tepër dhe te fqinjët erdhi një mik. Natën pela e mikut polli një mëz. Në mëngjez miku, kur mori vesh lajmin u gëzua shumë, por të zotët e shtëpisë filluan të ngulnin këmbë se mëzin e polli qerrja ku ishte lidhur pela.
Filluan të grindëshin dhe për të sheshuar problemin vendosën të ftojnë gruan e prijësit.

Dhe kjo erdhi, por me mjaft vonesë. Ajo kërkoi ndjesë për vonesën duke u shfajësuar se rrugës, duke ardhur, pa përroin që kishte marrë zjarr dhe e shojti duke i hedhur fletë të thata. Të gjithë u habitën. Edhe miku edhe të zotët e shtëpisë.
- Zjarrin e shuajnë me ujë e jo me fletë të thata, e pastaj, ku është dëgjuar që të digjet uji?!- thanë ata.
Gruaja e prijësit qeshi nën buzë dhe u përgjigj:
- Po që se e keni të qartë se kjo nuk ndodhë, si nuk mund të kuptoni se qerrja s’mund të pjellë mëza?
Në këtë mënyrë u zgjidh edhe grindja në dobi të mikut.

Kur u kthye nga gjuetia, prijësi mori vesh që gruaja e tij e kishte shkelur porosinë që i kishte dhënë. Ai u gëzua dhe i propozoi gruas të marrë me vete gjithçka dhe çfardo që do e të largohet nga shtëpia e tij e të shkojë te të sajtë, apo ku të dëshirojë.
- Mirë, unë pranoj, por para se të largohem dëshiroj të hamë së bashku darkën e fundit të lamtumirës, - u lut ajo dhe, pasi mori pëlqimin e të shoqit, shtoi sofrën.

Gjatë darkës ajo e dehu të shoqin, pastaj, me kujdes, që të mos e zgjonte, e ngarkoi në qerre dhe së bashku me të u nis për te prindërit e saj.
Rrugës prijësi u zgjua dhe i habitur qeshi:
- Ku po më qon kështu?
E shoqja, si gjithnjë, u përgjigj qetë:
- Si ku? A më urdhërove të largohem nga shtëpia jote dhe më lejove të marr me vete gjithçka që më nevojitet dhe çfarëdo që dua? E pra, unë ty të dua më tepër dhe asgjë tjetër. Prandaj dhe të mora vetëm ty për të prindërit e mi.
Prijësi i habitur me mendjen e mprehtë të gruas u kthye në shtëpi dhe jetoi i lumtur me gruan e tij.

Friday, October 17, 2008

O sa mirë, o sa keq! - me muzikë






Macja ime,
ka që mbrëmë,
me maçokun,
është zënë,

O sa keq,
o sa keq,
turp për macen,
që s'i vjen,


Dhe patokut,
mu në këmbë,
i ka hyrë,
një goxha gjemb,

O sa keq,
o sa keq,
mezi nëna,
po ja heq,





Ujku ka mbetur,
pa dhëmbë,
lopa ja theu,
me këmbë,

O sa mirë,
o sa mirë,
ujku është,
egërsirë.

...
Në këtë version të këngës:

M'u te ferra,
sot një qen,
bishtin lepurit,
ja kishte ngrënë,

O sa keq, ...

Ujku ka mbetur,
pa dhëmbë,
ja theu kau,
me këmbë,

O sa mirë ...
...

Thursday, October 16, 2008

Macja le të lahet - me muzikë




Mjau-mjau-mjau,
Një macok fytyrën lau,
Gjyshja ime sa e pa,
Do të bjerë shi na tha.

Por Petriti vëllai im,
Që di mirë çdo mësim,
I tha gjyshes "po s’pati re,
Jo nuk bie shi mbi dhè".

Gjyshe,
Macja le të lahet,
Prapë do të thahet,
Gjeli të këndoje,
Sa herë të dojë,
Po nuk pati re,
Po nuk vetëtiu,
Po nuk bubulliu,
S’bie shi mbi dhè.

...

Mbrëmja qetë kur u qas,
Nëntë herë ki-ki-ki,
Këndoi gjeli mbi çati,
Gjyshja tha do bjeri shi.

...

Në këtë versionin e ri të këngës kjo pjesa kur këndon gjeli nuk është më :), por prapë është një nga këngët më të preferuara për vajzën time.

Wednesday, October 15, 2008

Hapa-dollapa me muzikë





Hapa-dollapa,
Kush ësht’ fshehur prapa,
Hopa Albana,
Dil se të kapa,

Genci, Ermira,
Ja Beni, Zamira,
Te gjith’ i gjeta,
Mungon Ciljeta,

Genci, Ermira,
Ja Beni, Zamira,
Ja dhe Ciljeta,
Te gjith’ i gjeta.

Friday, October 10, 2008

Bashkë me një zog...



Mbi degën e mollës,
më erdhi një zog,
-Ciu-ciu-ciu,-
më tha:- Të kam shok.

Abetaren zogu
në dorë ma pa:
-Mësomë edhe mua
të lexoj!-më tha.

Edhe ia filluam,
që të dy me zë:
Ai:-ciu-ciu!
Unë:- A, b, c!

Saturday, September 20, 2008

Ne jemi 4


Te dashur miq!

Arsyeja e kesaj mungese te gjate eshte ardhja e pjesetarit me te ri te familjes sone. Ne te gjithe jemi shume te gezuar. Une do te mundohem te vazhdoj te shkruaj sa here te gjej mundesine. Nderkohe, per femijet tuaj, ose per nostalgjine tuaj, shikoni arkivat. Ne keto faqe pak e pak po mblidhet nje material shume i pasur per femijet e te gjitha moshave. Nese ju deshironi te kontriboni me ndonje vjerrshe, perrallez, kenge, rime a gjeegjeze, une i mirepres te gjitha sugjerimet. Ne kete moshe sidomos ata duan edhe ninulla! Ju faleminderit!

Arta


Tuesday, July 29, 2008

Korbi dhe dhelpra



Tek një lis sipër në majë,
korbi qëndroi të hajë,
një copë djathë që mbante,
në qeft. Kur nisi të hante,
shkon një dhelpër' e mallkuar,
se i ra erë djathë i vjeshtuar.
Dëshiron ta hajë vetë;
«Mirëdita mik i vjetrë,
bukurinë tënde nuk e ka zog tjetrë
me pendë të bardhë; në di të këndosh,
përmbi zogjtë e tjerë do të mbretërrosh"
Të tregojë zënë zoti korb gërrhiti,
dhe lëshoi djathnë po dhelpra ja priti,
dhe korbit i tha:
«Ndëgjo, budalla:
ata që lëvdojnë,
me gjë të botës duan të rrojnë.
Zot, kjo këshillë që të rrëfeva,
sot vlen më tepër
se kjo copë e djathit që të rrëmbeva"
Tha zonja dhelpër
dhe iku me bisht përpjetë.
Korb' i shkretë,
korb' i mjerë,
u turpërua
dhe u betua
të mos gënjenet më tjetër herë.

Shqipërimi: Andon Zako Cajupi
Origjinali: Ezop

Thursday, July 24, 2008

Anekdota për figura historike


Skënderbeu dhe Ballabani

Në vitin 1463, Ballaban pashë Badera nga Mati, hyri me 18 mijë ushtarë në Dibër. Para se të fillonte lufta, i dërgoi Skënderbeut dhurata shumë të çmuara. Skënderbeu i dërgoi një plor dhe një krrabë. Me këto dhurata ai i thoshte Ballabanit se do të ishte më mirë bujk ose bari në Shqipëri, sesa pasha në Turqi.

(nga libri i Barletit). Kuptimi i dhuratës ishte se Ballabani ishte nga një familje
fshatare, dhe si i tille nuk mund të matej me Skënderbeun, por do bënte më mirë t'i linte armët dhe të merrej me ato punë që i përshateshin më mirë.
Ballabani nuk i vuri shumë vesh kësaj fyerje, por në një rast tjetër i dërgoi përsëri dhurata Skënderbeut për të krijuar miqësi. Skënderbeu i dërgoi përsëri të njëjtat gjëra për herë të dytë.

(Ballabani i bëri më shumë dëme Arbërisë nga të gjithë gjeneralët Otomanë. Por vdiq në rrethimin e dytë të Krujës, me armë zjarri. Eshtë vrarë nga luftëtari krutan, Gjergj Aleksi.)






Mençuria e Lekë Dukagjinit

Lekë Dukagjini u nis për të shkuar në një kuvend burrash. Rrugës takoi një fshatar, i cili i tregoi se turqit kishin zënë pritë për ta vrarë. Leka menjëherë u ndal dhe ktheu rrugë.

- Përse ktheve rrugë? - ia ktheu fshatari.
- Më mirë të thonë dredhoi Leka, sesa vdiq Leka, - ia priti Lekë Dukagjini.




Ali Pasha dhe Napoleoni

Napoleon Bonaparti i kërkoi Ali Pashë Tepelenës një sasi gruri për ushtrinë që kishte në ishujt grekë.
Sekretari formuloi përgjigjen me terma të zgjedhura dhe nisi tia lexonte Pashait. Ali Pashai menjëherë e ndërpreu dhe i tha:

- Nuk më duhen fjalët e mëdha, prandaj shkruaj këto që po të them:

"Napoleon, dërgo paratë të marrësh grurin!

Unë, Ali Pasha"



Friday, July 18, 2008

Piruni, gishtat dhe ulliri


Prej një ore, te një pjatë,
Ky piruni majat zgjat.

Jep e merr të zër' ullinë.
Eh, ç’e do, më kot djersinë!...


Ndërkaq gishtat, pa vonesë,
E mbërthyen fort në mes.

- Ja mbaroi dhe kjo punë.
Apo jo, more pirun!?


Flet piruni urtë e butë:
-Unë e lodha, ju e zutë!...

Autori: Ferit Lamaj

Wednesday, July 16, 2008

SI E ZGJATI ÇIFLIGARI DITËN E PUNËS


Një çifligar vendosi të kontrollonte se si punonin argatët e çiflikut të tij. Në të vërtetë ata punonin shumë. E fillonin punën që me natë e linin kur errej fare. Por çifligarit i dukej se ata punonin pak, se dita qe shumë e shkurtër.
Një herë u thotë argatëve:
- Me sa shoh unë ju nuk punoni keq. Fajin e ka dita që është e shkurtër. A ka ndonjë midis jush që mund ta bëjë ditën më të gjatë?
- E bëj unë zotëri, - thotë një argat i hollë e i gjatë. Unë do të bëj një makinë që të zgjatë ditën sa të dojë Zotëria juaj. Veçse këtë makinë duhet ta vëjë në veprim vetëm i zoti i punës, vetë çifligari.
- Mirë. Fillo nga puna që tani për përgaditjen e makinës tënde.
- Dhe argati filloi nga puna: preu disa drurë, i gdhendi e i bëri të drejtë si boshte, preu disa trungje, i gdhendi e i bëri të rrumbullaktë si rrota. Rrotave u bëri ca dhëmbë dhe pastaj i futi në boshte. Në këtë mënyrë, pregatiti ca ingranazhe të madhësive të ndryshme. Së fundi pregatiti një dorëzë të madhe. I montoi të gjitha këto dhe makina u bë gati për punë.


- Tani – i tha argati çifligarit,- rrotulloje dorëzen dhe dita do të zgjatet aq sa makina të jetë në punë d.m.th. sa të duash zotrote, veçse nuk duhet ta ndalosh rrotullimin e rrotave të makinës.
Dhe e vuri vetë në veprim makinën që t’i tregonte zotërisë sesi punonte makina. Filloi çifligari të rrotullonte dorëzen që rrotullonte edhe rrotat. Puna ishte e thjeshtë por e vështirë dhe e lodhshme. Kaloi një orë. Çifligarit filluan t’i bien djersët. Hoqi xhaketën. Filluan t’i digjnin duart, por nuk e ndërpreu punën sepse shkurtohej dita. Kështu ai punoi deri në mbrëmje, derisa u err. Dita iu duk shumë e gjatë.
-E sheh zotëri, se dita u zgjat ashtu siç të premtova?
- Kjo është e vërtetë, dita u zgjat bile u zgjat si shumë,- tha çifligari,- veçse nuk ka mundësi që këtë dreq doreze ta vërtitë dikush tjetër?
Mundësi ka, veçse dita nuk do të zgjatet aq sa do zotrote.
- E po mirë, - tha çifligari. – Le të zgjatet sa të zgjatet, fundja të qëndrojë edhe ashtu siç ishte…
Dita zgjati aq sa e kishte bërë Zoti dhe çifligari nuk u lodh më.

Friday, June 27, 2008

Kënga e ziles - me muzikë

Faleminderit: Andi Mecaj (për këngën), dhe Ergys'it për videon.
Download: lidhje te faqja e Andit


Tik-tak, tik-tak,
Ne krahërorin tim,
Tik-tak, tik-tak,
Zemra gjith’ gëzim.

Me orën po vrapon...

Tring zilja, tring zilja,
Zilja tringëllon, tring,
Tring zilja, tring zilja,
Zilja tringëllon.








Kujtime


Një elefant po kolovitej në një fije merimange,
dhe kur e pa që s'u këput thirri një tjeter elefant.

Dy elefantë po koloviten në një fije merimange,
dhe kur e panë që s'u këput thirrën një tjeter elefant.

Tre elefantë po koloviten në një fije merimange,
dhe kur e panë që s'u këput thirrën një tjeter elefant.

Katër ...

Pesë ...

etc.

Fija këputet kur nëna apo fëmija lodhet së përsërituri vargjet :)



Isha në një rrugë autobusi shumë vite të shkuara, kur e kam dëgjuar këtë për herë të parë. Ajo që e këndonte duhet të ishte një moshatare imja. Nuk e mbaj mend mirë, por më kujtohet që kjo lloj përsiatjeje nuk më pëlqeu fare: Kjo ishte këngë fëmijësh!! Kurse unë isha e rritur:)! Apo c'po më ngulitej në tru!

Vite më vonë...

Më erdhi në mend kur mundohesha të kujtoja këngë shqip për vajzën e vogël. Atëherë, kur pashë sa u zbavit ajo kur unë ja këndoja, kam falenderuar me vete atë moshataren time në atë rrugë të largët autobusi, që u bë shkak që edhe mua të më mbeste në mendje.

Thursday, June 26, 2008

Kënga e luleve


Sa i dua lulet,
kam për to kujdes,
i ujis me gëzim,
mëngjes për mëngjes.

Ua di dhe emrat,
ngjyrat dhe aromat,
siç i di dhe festat,
kur ua dhurojmë.

(refreni)
Se lulet janë,
si zemrat plot dritë,
dhe bashkë me ne,
pranvera i rrit.

Me gëzime e festa,
mbushur jeta jonë,
me mijëra lule,
për ne lulëzojnë.

(Kënduar në një nga festivalet e fëmijëve (1990?), mendoj se ka fituar çmimin e parë.)

Wednesday, June 25, 2008

Ç’ke harruar moj Valbonë?



Sot, kur shkonim për në shkollë,
Pse u ktheve si veri?
Ç’ke harruar moj Valbonë?
Ç’ke harruar në shtëpi?

Mos vallë stilolapsin,
Mos vallë bojrat në kuti?
Ç’ke harruar, moj Valbonë,
që u ktheve si veri?

Thotë Valbona e gëzuar:
-Asnjë gje s’kisha harruar.
Po, kur ika, u nxitova,
gjyshen nuk e përqafova.

Autori: Tahsim Gjokutaj

Tuesday, June 24, 2008

NJËQIND GËNJESHTRA PA NJË TË VËRTETË

(Përrallë shqiptare)

Na ishte seç na ishte. Ishte një herë një baba me tre fëmijë që s’kishte gjë tjetër veç shpirtit dhe një kasolle të shkatërruar, një kalë, një shalë dhe një fre. Kur i erdhi çasti i vdekjes, thirri të tre bijtë e u tha:
-Unë jam duke vdekur dhe gjë e mall s’po u lë; por jetoni me nder, mos e lëshoni njëri tjetrin dhe, si mbas moshës që keni, kalin ta marrë më i madhi, i dyti të marrë shalën e i treti frerin.
Plaku dha shpirt. Mbas pak kohe vëllai i madh u tha:



-Po dal me kalin që më ra në pjesë të fitoj, mbase ia gjej edhe shalën edhe frerin.
Del dhe piqet me një tregtar të madh:
-Puna e mbarë!
-Mbarë e paç! Ç’e mirë të solli nga këto anë? – e pyeti tregtari.
-Doja t’i gjeja kalit shalë dhe frerë – përgjigjet ai.
-Ti jap unë – i thotë tregtari – shalë e fre, në qoftë se di të më rrëfesh njëqind gënjeshtra pa një të vërtetë; përndryshe kali që ke bëhet imi.
-Mirë, e thënë e bërë – thotë vëllai i madh.
Fillon të rrëfejë njëqind të gënjeshtërta pa një të vërtetë; por s’mundi të rrëfente më shumë se tridhjetë dhe kështu që e humbi kalin.





Mbas pak kohe i shkon mendja vëllait të dytë të dalë me shalën për të fituar, që t’i gjejë kalin dhe frerin. Takon tregtarin me të cilin ishte ndeshur i vëllai.
-Puna e mbarë!
-Mbarë e paç!
-Kam ardhë - i thotë vëllai i dytë - të fitoj; ndoshta i blej edhe kalin edhe frerin.
-Kalin dhe frerin t’i jap unë – ia kthen tregtari – në qoftë se je i zoti të më tregosh njëqind të gënjeshtërta pa një të vërtetë; përndryshe shala bëhet imja.
-Mirë – i thotë vëllai i dytë.
Fillon të tregojë njëqind të gënjeshtërta pa një të vërtetë; por s’mundi të tregonte më shumë se pesëdhjetë dhe kështu që e humbi shalën dhe u kthye në shtëpi duarthatë.
Vëllai më i vogël ishte qeros, por shumë i zoti. Një ditë prej ditësh merr frerin dhe del për të fituar për të gjetur kalë e shalë.

Piqet në rrugë me tregtarin e madh, që ua kishte punuar të vëllezërve.
-Puna e mbarë!
-Mbarë e paç!
-Kam dëgjuar – i thotë qerosi – se ti fiton me gënjeshtra dhe ti më merr frerin, unë të marr kalë e shalë.
-S’ka më mirë – ia kthen tregtari – por nisja, në qe se më nxjerr njëqind të gënjeshtërta pa një të vërtetë.
“U çova një ditë, filloi qerosi, e s’ish ditë, kishte bletë e s’kishte, i numërova e s’i numërova, i numërova e s’i numërova e s’mund t’i numëroja; hyra dhe numërova mizat e bletës e më doli një më pak. U mërzita edhe më fort pse kishte humbë një mizë blete, e mora një gjëlpërë dhe një bërthamë e shkova në breg të detit. Kur mbërrita në breg të detit, kqyra mos e shihja kund mizën e nuk e pashë; ngula atëherë gjilpërën në tokë e hypa majë gjilpërës e pashë përtej detit të zi një bujk që po e lëronte tokën me një buall e me një mizë blete. E njoha se ishte miza ime; por s’kisha si ta kaloja detin. Mbolla atëherë farën e kungullit e u ula e fjeta.
Sa fjeta unë, fara kishte mbirë e kishte lëshuar një degëzë të hollë e të gjatë mbi shpinën e detit deri në bregun përtej. U çova prej gjumit e nëpër degëz kalova detin e shkova te ai që po punonte tokën.
-Puna e mbarë!
-Mbarë e paç!
-Po si ma ke marrë mizën e bletës e punon me të? – i thashë. Be e rrufe ai, se “s’ta kam marrë, por ka ardhë vetë”.
-Mirë, - i thashë – nuk po prishemi për kaq gjë; por më laj dëmin që më ke bërë!
-Po ta laj, - m’u përgjigj –por prit sa të mbjell farën e të piqet kjo që mbolla, e ta korr, ta shij e ta hedh ndër thasë.
Sa e mbolli edhe atë që i pat mbetur, mbiu ç’ka hodhi, u rrit, u poq, e korri, e shiu e m’i mbushi thasët.
-Ja, -tha, -grurin për dëmin dhe miza jote.
Ngarkova grurin në të dy anët e mizës, hypa në mes të barrëve, u fala me bujkun e u nisa të kthehem. Kur mbërrita në mes të detit pashë se po rëndonte njëra anë e barrës, u ula në det, e numërova grurin kokërr për kokërr e më del një më tepër. Mora spatën e e çava më dysh, i bëra barrët baraz e u nisa për shtëpi. Kur hyra në oborr, mora vesh se më kishte lindur babai. Lumi kush po shkon, e lum kë po gjej. U gëzova fort e mendova t’i bëja djepin babait. Mora dyqind spatarë e i vura të presin në një pyll: por s’dolën dërrasat për djepin; mora një ashkël, që kishte mbetur në teh të spatës e doli e tepëroi edhe për një stol të vogël. Duhej të punoheshin edhe shpërgëjt. Thirra dyqind qethtarë e i vura të qethnin dymijë dhën, por s’doli leshi. Kishte mbetë një qime e vetme në teh të gërshërëve e me të mbarova shpërgëjt edhe një brez.
Një ditë më erdhi mendimi të dal për gjah. Kishim tri pushkë: dy të thyera e një pa çark, e tre zagarë: dy të ngordhur e një pa shpirt. Mora pushkën e paçark e zagarin e pashpirt e kërkova në mal e ndesha në tre lepuj: dy të ngordhur e një pa kurrëfarë jete. Me të parën herë që shtiva, vrava lepurin e pajetë e e vura në krahë. Duke ecë rrugës gjeta tri shtëpi: dy të rrënuara e njëra kishte rënë brënda; hyra në atë që kishte rënë brënda e gjeta tri plaka: dy qorre e një pa sy. Pyeta plakën e pasy nëse shihte kund ndonjë enë e ajo më dëftoi tre enë: dy të thyera e një pa bythë. Mora enën pa bythë e zjeva lepurin e pajetë; mishi më rrodhi, lëngun ma mbajti e hëngra vetë e hëngrën tri plakat.............................

-Mjaft, mjaft! –tha tregtari, -se i ke kaluar njëqind gënjeshtra pa një të vërtetë. Ja kalin, shalën, shtëpinë time e mallin tim e i gëzofsh me gjithë vëllezër.
Vajti qerosi, mori edhe dy vëllezërit e jetoi si më i miri zotëri.
Përralla në Lesh, shëndeti prej nesh.

Përshtati: Hiqmet Meçaj
Kontriboi: Andi Meçaj


Monday, June 23, 2008

LIBRI I GRISUR




Krejt ngadalë,
pa bërë fjalë,
kap një libër në sirtar,
i heq fletë,
i bërtet,
si të kishte bërë faj.

Pas ca vitesh,
kur të rritesh,
kur në shkollë të shkosh me shokë,
unë e di:
kurrsesi
s’do besosh ç’ke bërë sot!

FERDINAND LAHOLLI


Përgatiti: Hiqmet Meçaj
Kontriboi: Andi Mecaj
Për më shumë: qielli i drunjte

Si t'ia bëjmë faqeve të qrisura: lidhje

Wednesday, June 18, 2008

Rozafat


Krenare ngrihet mbi Bunën e gjerë e mbi qytetin e Shkodrës kështjella e lashtë e Rozafatit.

Ndërtimi i kësaj kështjelle ka një gojëdhënë të bukur dhe të hidhur. Ajo pak a shumë vijon...

I ra mjegulla Bunës dhe e mbuloi të tërë qytetin. Kjo mjegull mbeti aty tri ditë e tri netë. Pas tri ditësh e tri netësh fryu një erë e hollë dhe e ngriti mjegullën. Aty majë kodrës punonin tre vëllezër e ndërtonin një kështjellë. Por, muri që ndërtonin ditën, u shembej natën... Na shkon aty një plak i mirë dhe u thotë:
-Puna e mbarë o tre vëllezër!
-Të mbarë paç o plak i mirë. Po ku e sheh ti të mbarën tonë? Ditën punojmë e natën shembet. A di ta thuash ndonjë fjalë të mirë: c'të bëjmë që ti mbajmë muret në këmbë?



-Unë e di- thotë plaku, -por duhet ta mbani në fshehtësi dhe të mos i tregoni askujt as edhe vashave tuaja në shtëpi.
Vëllezërit i dhanë besën plakut se asnjëri nuk do të tregonte.
-Atëherë, tha plaku, dëgjoni. Nesër cila vashë të vijë për të sjellë ushqimin, nga tre kunatat, duhet ta merrni dhe ta murosni të gjallë në muret e kështjellës. Atëherë do ta shihni se muri do të ngrihet dhe do të qëndrojë përgjithmonë.
Kaq tha plaku dhe u zhduk.

Vëllezërit të mërzitur kthehen në shtëpi. Dy vëllezërit e mëdhenj e shkelën besën dhe u treguan grave të veta. Ata u thanë vashave të mos vinin për të sjellë ushqimin të nesërmen. Vetëm vëllai i vogël e mbajti besën. Ai nuk i tregoi vashës së vet.

Në mëngjes, si gjithmonë vëllezërit shkuan në punë dhe filluan të prisnin...

Nëna e djemve në shtëpi nuk dinte gjë. Ajo i kërkon nuses së madhe t'u shpjerë trimave ushqimin. Nusja e madhe ankohet se ishte e sëmurë dhe kështu nuk shkon. I tha dhe të dytës. E reja e dytë i thotë:
-Jo zonja nënë, sot unë duhet të shkoj për buajtje.
I vjen rradha nuses së vogël.
-O nusja e vogël, trimat duan bukë, ujë dhe kungullin me verë.
-Po zonja nënë, përgjigjet nusja e vogël, por kam djalin e vogël që po qan.
Dy kunatat e mëdha i premtuan se do të kujdesen për djalin.

Ajo e mori bukën, ujin dhe kungullin me verë, puthi djalin në të dy faqet, dhe niset. Kur arrin tek vendi i punës, përshëndet trimat.
-Puna e mbarë o trima!

Vëllezërit kur e panë, ndalën punën. Fytyrat iu zbehen dhe burrit të saj i ra cekani nga dora. Nusja e vogël i thotë:
-C'ke ti, im zot? Pse e mallkon gurin dhe murin?
Hidhet kunati i madh dhe i thotë:
-Ti paske lindur në ditë të zezë, moj kunata e vogël. Ne duhet të murojmë të gjallë vajzën qe do na sillte sot për të ngrënë, vetëm në këtë mënyrë kështjella do të qëndrojë e nuk do të shembet më.


-Shëndosh ju o tim' kunetër, por unë po ju lë një porosi: Kur të më muroni, syrin e djathtë të ma lini jashtë që të shikoj tim bir, dorën e djathtë të ma lini jashtë që ta ledhatoj, këmbën e djathtë të ma lini jashtë që ti përkund djepin, dhe gjirin e djathtë të ma lini jashtë që ta mëkoj kur të qajë. Gjiri im u nguroftë, kështjella jonë gjithmonë qëndroftë, djali im trimëroftë, u bëftë mbret e mbretëroftë!

Vëllezërit e morën nusen e vogël dhe e muruan në themel të kështjellës. Muret u ngritën e u lartuan e nuk u shembën më as natë e as ditë. Por, rrëzë mureve të kështjellës edhe sot e kësaj dite, gurët janë të lagur dhe plot myk nga lotët e gjiri i nuses së vogël që vazhdon të pikojë për birin e saj.

Dhe biri i saj, u rrit, luftoi dhe trimëroi!

Gojëdhënë



Në vargje (nje nga versionet):

"Ç’i ka ra mjeglla Bujen’s-ë,
Edhe fushës Shkodaras-ë,
Fryni erë, frashni e hollë,
E nalcoj-ë mjegullan-ë

Ku punojnë e tre vllazni,
Gjidh ditën e po punojnë,
Gjidh natën po jau rrënojnë,
Shkon nji shenjt i gjallë asajna,

-Puna marë, o ustallarë.
-Ta marë paç, o shenjt i gjallë,
Ku e sheh ta marën tonë,
Na gjidh ditën po punojmë,
Gjidh natën po na rrenojnë,

A di gja me na kalxue?
-Unë e di, por kam gjynah-ë.
-At gjynah-ë le’mi ne.
-A jini të tre t’martuem,
A i kini të trija vashat?
-Na të tre vashat i kena.
-Cilla vashë t’u bjere bukë,
At muroni n’murë t’Kalasë,
Lidhni besë, e lidhni fe,
Në konak e kur të shkoni,
Vashave mos u kalxoni.

Aj ma i madhi zanë vëlla,
Prishi besë, e prishi fe,
Në konak-ë bjesedoj-ë,
Vashës ti-ë i kalxoj-ë.

Aj i dyti zanë vëlla,
Prishi besë, e prishi fe,
Në konak-ë bjesedoj-ë,
Vashës ti-ë i kalxoj-ë.

Aj i treti zanë vëlla,
Majti besë, e majti fe,
Në konak nuk bjesedoj-ë,
Vashës ti-ë s’i kalxoj-ë.

Po thërret nana gjelinë:
-Gjelinë, e para gjelinë.
-Lepe nanë, e brraf në kamë.
-Ustallart-ë duen bukë,
Duen bukë e duen ujë.
-Besa nanë po m’dhem kryet.

-Gjelinë, e dyta gjelinë.
-Lepe nanë, e brraf në kamë.
-Ustallart-ë duen bukë,
Duen bukë e duen ujë.
-Besa nanë s’po vojt atjene,
Due me shkue në gjini.

-Gjelinë, e treta gjelinë.
-Lepe nanë, e brraf në kamë.
-Ustallart-ë duen bukë,
Duen bukë e duen ujë.
-Besa nanë s’po vojt atjene,
Kam djaloçin t’vogël-o.
-Na djaloçin ta shikojmë,
Kurr na tokë s’ta lëshojmë.

Muer bukë, muer ujë,
Muer kungullin me venë.
Tek e pa-ë i shoqi saj-ë,
Tek e pa i lshoj bela,
Do t’murojmë në Kala.

-Synin djathtë ma lini jasht-ë,
Kamën djathë ma lini jasht-ë,
Dorën djathtë ma lini jasht-ë,
Gjinin djathtë ma lini jasht-ë.

Kur t’vinje djali kësajna,

Unë me sy-ë ta shikonjë,
E me kamë-ë ta afronjë,
E me dorë-ë ta lurtonjë,
E me gji-ë ta nërgonjë. "

Emërtime të tjera: Balada e Murimit, Legjenda e Murimit, Legjenda e Rozafës, Rozafa...


Për më shumë: lidhje1 dhe lidhje2

Monday, June 16, 2008

Fshati im


Maletë me gurë,
fushat me bar shumë,
aratë me grurë,
më tutje një lumë.

Fshati për karshi
me kish' e me varre,
rrotull ca shtëpi
të vogëla fare.

Ujëtë të ftohtë,
era pun' e madhe,
bilbili ia thotë,
gratë si sorrkadhe.

Burrat nën hije,
lozin, kuvendojnë,
pika që s'u bie,
se nga gratë rrojnë!



Gratë venë nd'arë,
dhe në vreshta gratë,
gruaja korr barë,
punon dit' e natë.

Gratë në të shirë,
në të vjela gratë,
ikinë pa gdhirë,
kthenenë me natë.

Gruaja për burrë
digjetë në diell,
punon e s'rri kurrë
as ditën e diel.

0 moj shqipëtarkë,
që vet' e nget qetë,
edhe drek' e darkë
kthehesh e bën vetë;

Moj e mjera grua,
Ç'e do burrë zinë
që ftohet në krua
dhe ti mban shtëpinë!

Andon Zako Çajupi

Për më shumë për autorin: lidhje 1
dhe lidhje 2

Friday, June 13, 2008

Luani dhe miu



Në këtë botë
sa rrojmë,
njëri-tjetrin
të ndihmojmë:

I math, i vogël,
të tëre ç'jemi,
për njëri-tjetrin
nevojë kemi.

Për këtë gjë të vërtetë
dy përralla do të themi.

Një mi
kur doli nga dheu,
ndë thonj të luanit
ra;
po luani
kur e pa,
zemër të madhe
rrëfeu,
se minë
të gjall' e la.

Po dhe miu
kur shpëtoi,
të mirën
nuk' e harroi,
me të tepër
ia pagoi.

Një luan,
një egërsirë,
pa të mirë nga një mi,
si s'e pandente njeri:
Në një pyll
në shkretëtirë,


I mjeri luan,
u zu me dhokan;
thërret,
bërtet,
qan me lot
se nga dhokani
s'del dot,
q'e zuri
në këmbë.
Po miu
me dhëmbë,
ep e merr
sa e nxjerr;
hyn e del,
prish një tel,
të tërë dhokanë
dhe shpëton
luanë.

Fuqia dhe zemërimi,
s'mbarojnë, ç'mbaron durimi.

Origjinali: Ezop
Shqiperimi: Andon Z. Cajupi

Sunday, June 8, 2008

Kujtime...



Bufi bëri dasëm,
që të gjithë i ftoi,
kukumjackën e harroi,
kukumjacka u zemërua,
pse s'më ftoi bufi mua,
do t'i coja një peshqesh,
një arush me katër veshë.

...

Nuk e di se nga e kanë zanafillën këto vargje. Ndonjeherë mendohem se cfarë kuptimi kanë... Mendoj se është më shumë një traditë gojore dhe me siguri duhet të egzistojnë edhe variante të tjera. Mua thjesht më kujtohet që i këndonim në grup kur bënim short se kush do të fillonte lojën i pari...

Thursday, June 5, 2008

DISA FJALE TE URTA NE VJERSHA

Gjithë njerëzit i duaj,
Mos i pandeh për të huaj.

Mos i bëj njeriu në jetë,
Gjë që s'do ta pësosh vetë.

Kusaria, ligësia,
Dhe sa të këqija janë,
Edhe gjithë marrëzia,
Padijen mëmë kanë.

Shiko faqebardhë të rrosh,
E përpiqu të bësh mirë,
Dhe me ç'do njeri të shkosh,
I padëm edhe i lire.

Mos e kthe fjalën kurrë,
Por qëndro më një si burrë.

Kur të jesh i zemëruar,
mendja është e turbulluar,
bëj durim sa të kullohet,
Se njeriu pastaj pendohet.

Do të rrosh me nder mbi dhe?
Me të liq mos u perzje.

Gjuha është thikë e mprehtë,
Plagë e saj nuk është e lehtë,
Shumë njerëz gjuha mundon,
Ca të tjerë i turpëron.

Ai që hiqet i madh edhe mbahet i rëndë,
e ka mendjen të vogël e të lehtë si pendë.

Dhe të të falin kamjen e jetës,
Mos thuaj kurrë veç të vërtetën.


Naim Frashëri




Për me shumë për autorin: lidhje 1
dhe lidhje 2

Wednesday, June 4, 2008

Lepurushi dhe maçoku



Lepurushi,
veshllapushi,
dhe maçoku qimezi,
tek shëtisnin,
të dy tok,
na i zuri,
goxha shi.


- O maçok,
i thirri shoku,
prit të marr,
një çadër doku.
Jo shkoj vetë si veri,
tha maçoku qimezi,
Dhe rrëshqiti tatëpjetë,
duke thirrur,
-Jam atlet!



Priste shoku,
çadër doku,
shiu binte me litar,
koha ecte
zvarrë-zvarrë.



Prit e prit,
na u merzit,
se maçoku qimezi,
erdh' pas shiut atë ditë.
I tha shoku,
-Shkoi e vate,
i ra vlera çadrës tate.

(mendoj) Tahsim Gjokutaj

Tuesday, June 3, 2008

Vera



Vera vera, na mëson,
të punojmë në garë,
grurin, grurin porsi det,
ta korrim në arë.